عملیات والفجر 1

* نگاه راهبردی: ناکامی رزمندگان در عبور از بیش‌از 16 نوع مانعِ دفاعیِ دشمن در عملیات والفجر مقدماتی، ادارۀ نیروهای خودی را در تعقیب متجاوزان کم‌رنگ نکرد و تنها با تغییر منطقۀ عملیاتی و با هدف تسلط بر ارتفاعات مرزی و مجبورکردن دشمن به عقب‌نشینی از ارتفاعات به‌سوی دشت، عملیات والفجر 1 در دستورکار قرار گرفت.

* موقعیت منطقۀ عملیات: منطقۀ عملیاتی واقع در جنوب‌غربی استان ایلام و شمال‌غربی استان خوزستان، شامل ارتفاعات مرزی مشهور به جبال حمرین و جبل فوقی می‌شد. تسلط عراقی‌ها بر این ارتفاعات موجب شده‌بود بر عقبۀ جاده‌های ارتباطی عین‌خوش–دهلران اِشراف داشته باشند و این مناطق در تیررس و دید آنان باشد.

* طرح کلی عملیات: قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) با دو قرارگاه کربلا و نجف که هریک چند قرارگاه فرعی را تحت امر داشتند، عملیات را فرماندهی می‌کرد. قرارگاه کربلا با 5 قرارگاه فرعی و چندین یگان، ازجمله لشکر 41 ثارالله می‌بایست با انهدام قوای دشمن، دامنۀ ارتفاعات جنوب‌غربیِ حمرین را تأمین و در امتداد آن پدافند می‌کرد.

* وضعیت لشکر ثارالله: قرارگاه تاکتیکی لشکر 41 ثارالله در سنگری روی ارتفاعات حمرین قرار داشت. این لشکر با هشت گردانی که در اختیار داشت، چهار گردان را در ارتفاع کمرسرخ، سه گردان را در پشت ارتفاعات حمرین در قرارگاه اصلی لشکر و یک گردان را به‌عنوان خط نگه‌دار، در خط مستقر کرده‌بود. نیروهای اعزامی از استان سیستان و بلوچستان نیز همانند عملیات‌های قبلی در گردان‌ها و واحدهای لشکر 41 ثارالله سازماندهی شده‌بودند. در این عملیات حاج قاسم میرحسینی به‌عنوان فرمانده گردان فتح شرکت داشته‌است. خط لشکر 41 ثارالله در جناح راست، ازمیانِ ارتفاع 115 و 106 شروع می‌شد و تا آبریز شرهانی و تأسیسات نفتی ابوغریب در مختصات 2276 و 2783 ادامه داشت. دشمن در این منطقه دو خط اصلی داشت که اولی روی ارتفاع 130 تا 139 و دیگری روی ارتفاع مشهور به تیغه‌ای بود.

* مأموریت لشکر 41 ثارالله: تصرف ارتفاعات مرزی بجلیه تا شرهانی، که در دید دشمن بود، یکی از هدف‌های این عملیات محسوب می‌شد. با توجه به این هدف، لشکر 41 ثارالله مأموریت داشت در منطقه‌ای به‌وسعتِ شرهانی تا زبیدات، در مرحلۀ اول، از کنار رودخانۀ میمه پیشروی و شهرک حلیب و ارتفاعات 130 و 139 را تصرف کند و در مرحلۀ دوم ارتفاع طول‌البند معروف به تیغه‌ای را که مسلط بر دشت هورالسناف بود به اشغال خود درآورد.

* طرح مانور لشکر 41 ثارالله: لشکر ثارالله، تابع قرارگاه کربلا بود و مقرر شده‌بود گردان‌های قدس و 22 بهمن لشکر 41 ثارالله با گردان‌های 131 و 140 از تیپ 1 لشکر 21 حمزه ادغام شوند. گردان امام جعفر صادق(ع) به فرماندهی عوض کهن مأموریت داشت ارتفاع 135 را پاکسازی و به عمق دشمن پیشروی کند. گردان فتح به فرماندهی قاسم میرحسینی دلیرمردِ سیستانی وظیفه داشت معبری از خط اول به خط دوم (از ارتفاع 135 به 139) باز کرده و نیروهای دشمن را بین دو خط منهدم کند، سپس با چرخش به راست با لشکر امام حسین(ع) الحاق کند. گردان قدس به فرماندهی خانعلی سیرفر، ضمن ادغام با گردان 131 (تیپ 1 لشکر 21 حمزه) به‌دنبال گردان فتح، با چرخش به‌سمت چپ می‌بایست ارتفاع 139 را پاک‌سازی می‌کرد. سپس مأموریت داشت به‌سوی ارتفاع 115 پیشروی کند. گردان 22 بهمن به فرماندهی حسین مهدیزاده، ضمن ادغام با گردان 140 تیپ 1 لشکر 21 حمزه وظیفه داشت که پس‌از آزاد‌سازی ارتفاعات 115، آن را تأمین کند. استعداد دشمن در منطقۀ عملیاتی لشکر 41 ثارالله سه تیپ پیاده و یک تیپ (-) زرهی بود و در آخرین روزها لشکر 5 مکانیزه نیز وارد منطقه شد.

* شرح عملیات: 21 فروردین 1362 در ساعت 21 عملیات والفجر آغاز شد. نفرات گردان امام جعفر صادق(ع) پس از شکافتن خاکریز، از خط خودی گذشتند و در پنجاه‌متری میدان مین منتظر شدند تا معبر باز شود. هم‌زمان نیروهای تخریب، معبری در میدان مین باز کردند. ساعت 22:50 نیز گردان فتح به پنجاه‌متری موانع رسید. با انفجار اژدر بنگال و ورود نیروها به معبر ساعت 23:24 درگیری شروع شد. رزمندگان گردان امام جعفر صادق(ع) خط را شکستند؛ ولی در پاکسازی ارتفاع 135 با مشکل روبه‌رو شدند؛ بنابراین اجرای مأموریت گردان فتح بیشتر از زمان پیش‌بینی‌شده طول کشید. باوجوداین گردان فتح یک گروهانش را به‌سوی ارتفاع 139 فرستاد؛ ولی آن یگان به‌دلیل عدم موفقیت لشکر امام حسین(ع) موفق به الحاق با آن لشکر نشد، دو گروهان دیگر گردان فتح بین دو ارتفاع 135 و 139 به میدان مین برخوردند، اگرچه پس‌از ساعتی با هدایت فرماندهی در مسیر صحیح قرار گرفتند. دشمن فرصت یافت با عقب‌کشیدن نیروهایش به خط سوم، این خط را تقویت کند.

ساعت 2:35 بامداد، گردان قدس برای پاکسازی و تثبیت ارتفاع 139 وارد عمل شد. نفرات این گردان درحالی‌که به‌دلیل عدم پوشش جناحین و الحاق‌نکردن با لشکر امام حسین‌(ع) زیر آتش شدید دشمن قرار گرفته‌بودند، ارتفاع 139 را پاکسازی کردند؛ اما ساعت 4:30 بامداد قرارگاه به آنها دستور داد از ارتفاع 139 عقب‌نشینی کنند. برای این منظور نیروهای گردان 22 بهمن که روی ارتفاع 135 مستقر بودند با پوشش آتش شدید، تأمین لازم را برای عقب‌نشینی نیروهای گردان قدس فراهم آوردند. با روشن‌شدن هوا مشخص شد که تعدادی از نفرات گردان‌های درگیر بین شیارها باقی مانده‌اند؛ بنابراین ساعت 7:15 سه دستگاه نفربر برای بازگرداندن نیروهای باقی‌مانده عازم منطقۀ نبرد شدند و ساعت 11:30 در چندین نوبت زخمی‌ها و شهدا و افرادی که بین شیارها مانده‌بودند به عقب برگردانده شدند. ساعت 14 درحالی‌که گمان می‌کردند کسی در منطقه جا نمانده‌است، مشاهده شد حدود 30 نفر از رزمندگان لشکر 41 ثارالله درمیانِ شیارها می‌جنگند. این افراد درحالی‌که از همه‌طرف محاصره شده بودند و زیر آتش سنگین دشمن قرار داشتند تا آخرین نفس جنگیدند و مظلومانه شهید شدند.

نیروهای اعزامی از استان سیستان و بلوچستان نیز در گرادان‌های پیاده، ادوات، توپخانه، پدافند ضدهوایی، تخریب و سایر رده‌های لشکر ثارالله سازماندهی و در این عملیات شرکت کردند.

* نتایج راهبردی: اگرچه به‌سببِ هوشیاری دشمن، موفقیت رزمندگان اسلام در تثبیت سرزمین‌های آزادشده اندک بود، با انهدام سه واحد 550نفری جیش‌الشعبی و سه گردان کماندویی دشمن، به سیزده تیپ مکانیزۀ عراقی نیز آسیب‌های فراوانی وارد آمد. میرزایی عباس ،اطلس عملیات های لشکر 41 ثار اله در 8 سال دفاع مقدس ،انتشارا مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

ردۀ صف فرماندهان سپاه و بسیج اعزامی از استان سیستان و بلوچستان در عملیات والفجر 1

ردۀ ستادی مسئولان سپاه و بسیج اعزامی از استان سیستان و بلوچستان در عملیات والفجر 1

انتهای پیام/