حملات و درگیری‌های زمینی

جبهه جنوبی

به گزارش سپاه خوزستان: «خرمشهر امروز روز درخشانی را سپری کرد. دو حمله بسیار کاری به دشمن شد و تلفات جدی به آنان وارد گردید. در حمله عصر امروز نیروهای خودی (پاسداران و تکاوران) به ساختمان سازمان بنادر که دشمن در آنجا ستاد تشکیل داده بود، نیروهای عراقی تار و مار شده و تا اسکله پانزدهم و محوطه دور آن عقب رانده شدند. در حمله دیگری در ساعت 3 بامداد، برادران تکاور و سپاه پاسداران به یک لشکر نیروهای عراقی در نخلستان شلمچه یورش بردند و تعداد زیادی تانک، نفرات و انبار مهمات دشمن را منهدم ساختند. لازم به ذکر است که فرماندهان دشمن با تشویق سربازان خود با مطالبی نظیر خرمشهر در دست ماست، می‌توانید در آنجا هرکاری بکنید، باعث شده‌اند که آنها به فجیع‌ترین اعمال دست بزنند.»

به گزارش شهربانی آبادان: «این شهر همچنان زیر آتش توپخانه خمپاره و بمباران‌های دشمن قرار دارد که باعث خسارات جانی و مالی زیادی شده است، طوری که در 24 ساعت گذشته 7 نفر شهید و 79 نفرمجروح شده‌اند.»

نقاط مختلف اهواز نیز امروز زیر انواع آتش توپخانه‌ و بمباران قرار داشت که منجر به خسارات زیادی گردید. به گزارش شهربانی خوزستان: «در آبادی‌های اطراف کارخانه نورد اهواز حدود 40 تانک و توپ دشمن زیر گونی‌های کاه مخفی شده‌اند و از این طریق مبادرت به اجرای آتش روی اهواز می‌کنند.»

جبهه میانی

برابر اعلام معاون استانداری ایلام: «مردم غیور و نیروهای مسلح جمهوری‌اسلامی طی یک حمله غافلگیر‌کننده، موسیان را از تصرف دشمن خارج کردند و در ناحیه دهلران با یورش به محل استقرار توپخانه دشمن، تعدادی را به هلاکت رساندند و مقداری از تجهیزات آنها را به غنیمت گرفتند. همچنین در یک درگیری سخت بین نیروهای نظامی و مردم مسلح مهران با مزدوران بعثی، تعدادی تانک و خودرو و مقداری مهمات دشمن منهدم و 20 تا 30 نفر از افراد دشمن به هلاکت رسیدند.»

به گزارش سپاه کرمانشاه: «در محور گیلان‌غرب، حمله همه‌جانبه‌ای از صبح امروز توسط دشمن شروع شد، نیروهای ارتش عقب‌نشینی کرده‌اند و سپاه درخواست نیرو کرده است.»

حملات و درگیری‌های هوایی

تهران: جنگنده‌های عراقی بعدازظهر امروز به تهران تجاوز کردند و صنایع هلیکوپتر‌سازی، اطراف میدان آزادی، کارخانجات جنرال موتور و ایران ناسیونال را مورد حمله قرار دادند که منجر به شهادت 4 تن و مجروح شدن 65 نفر گردید و خسارات مالی فراوانی به جای گذاشت.

به گزارش کمیته مرکزی انقلاب اسلامی « یک فروند از هواپیمای متجاوز به تهران، در حوالی بی‌بی شهر‌بانو و یک فروند دیگر در غرب تهران، اطراف کوی کن، سرنگون شدند.» به گزارش ستاد مشترک ارتش "در حدود ساعت 18/45، هنگامی که هواپیماهای عراقی مشغول بمباران بعضی مناطق تهران بودند، شاهدان عینی فرود تعدادی چترباز را در منطقه بین بهشت‌زهرا کهریزک مشاهده کردند که احتمالاً ممکن است سرنشینان هواپیمای سرنگون شده عراقی باشند یا عناصرخرابکاری جهت انجام ماموریت ویژه‌ای پیاده شده باشند»

کوهدشت: در ساعت 11/15 امروز میگ‌های عراقی به منطقه کوهدشت (لرستان) حمله کردند که طی آن چند نفر شهید، 25 نفر مجروح و 5 خانه مسکونی منهدم شد.

کرمانشاه: چند میگ عراقی با تجاوز به فضای کرمانشاه، شهرک امام‌خمینی (در نزدیکی طاقبستان) را بمباران کردند که منجر به ویرانی 15 خانه مسکونی و کشته و مجروح شدن دهها نفر گردید.

عملیات خودی: طبق اعلام استاندار کرمانشاه، در 59/7/14، شب هنگام، هوانیروز و نیروی هوایی ارتش جمهوری‌اسلامی، یک گردان تانک دشمن را در منطقه قصرشیرین منهدم کردند و بیش از 80 مزدور عراقی را به هلاکت رساندند.

خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش

اطلاعیه 139... در حمله هوایی امروز مزدوران عراق، کوهدشت لرستان بمباران شد که در نتیجه 4 نفر شهید و 25 نفر مجروح شدند و به 5 خانه مسکونی خساراتی وارد گردید.

اطلاعیه 140... رادیو بی‌بی‌سی دیشب این خبر کذب و مغرضانه را پخش کرد که خرمشهر در تصرف عراق است و نیروهای ایران به سمت اهواز عقب‌نشینی کرده‌اند.. بدینوسیله به اطلاع ملت آگاه ایران می‌رساند که نیروهای رزمنده و مردم مبارز خرمشهر در روز جاری، باقی مانده‌ی مزدوران عراقی را که در 5کیلومتری خرمشهر بودند، به عقب رانده، تا پل نو پیش رفته‌اند و هم‌اکنون مردم مشغول جمع‌آوری جنازه‌های متعفن مزدوران بعثی از بیابان‌های خرمشهر هستند.

اطلاعیه 141.... در تجاوزات امروز میگ‌های عراقی، یک میگ با پدافند هوایی در دهلران هدف قرار گرفت و در خاک دشمن سقوط کرد. دو میگ دیگر در بوشهر توسط جنگنده‌های نیروی هوایی سرنگون شدند. در تهاجمات بعدازظهر امروز هواپیماهای عراقی به تهران، کارخانجات ایران ناسیونال و قسمتی ازتاسیسات فرودگاه مورد حمله واقع شد.

اطلاعیه 143.... امروز دلاوران هوانیروز، منطقه تجمع و پشتیبانی نیروهای مهاجم عراقی را در جنوب غربی کشور شناسایی کرده و توسط جنگنده‌های خود بر آنان آتش گشودند که در این حمله 30 خودرو و تانک و یک خودروی گشتی ضدهوایی و یک کامیون بزرگ حمل موشک به کلی منهدم و راننده آن اسیر شد. در منطقه تجمع دشمن حداقل 80 مزدور بعثی کشته یا زخمی شدند. در این عملیات تلفاتی به نیروهای خودی وارد نیامد.

قسمتی از اطلاعیه 170

فعالیت‌های نیروی هوایی در روز 59/7/14:

ـ انهدام پادگان حاجی‌عمران و منفجر نمودن انبار مهمات این پادگان و بمباران شیره وش

ـ تخریب پل جاده کرکوک رانیه و پل دیگری در نزدیکی علی‌غربی

ـ سرنگونی 3 میگ عراقی

بازتاب حملات و درگیری‌ها

رادیو لندن: هنوز روشن نیست که بندر خرمشهر در اختیار ایران است یا عراق. دو خبرنگار غربی که به خرمشهر رسیدند، می‌گویند عراقی‌ها خرمشهر را در اختیار دارند، هرچند عده‌ای از ایرانیان نقاط مختلف و کمین‌گاه‌ها روی عراقی‌ها آتش می‌گشایند. گزارشگران دیگر می‌گویند خرمشهر همچنان تحت کنترل ایران است و عراقی‌ها در خارج شهر موضع گرفته‌اند.

رادیو لندن (بخش عربی): جنگ برای تصرف خرمشهر در حالی به پایان می‌رسد که هنوز زدو خوردهای پراکنده در جنوب شهر ادامه دارد، ولی این شهر به طور کامل در تصرف نیروهای عراق است و این بزرگترین ضربه به ایرانی‌ها در این جنگ به شمار می‌رود. عراقی‌ها 3 مایل وارد خرمشهر شده‌اند و زدو خورد به درگیری خانه به خانه کشیده شده، ولی نیروهای کماندویی راه خود را باز می‌کنند درهمین حال ایرانی‌ها مواضع خود را ترک گفته، به آبادان عقب‌نشینی کرده‌اند... بسیاری از تانک‌های عراقی حرکت کرده‌اند تا مواضع عراقی‌ها را تقویت کنند. صدای توپخانه هنوز شنیده می‌شود. عراقی‌ها به بزرگترین پیروزی خود رسیده‌اند و پیشروی خود را بسوی بزرگترین پالایشگاه جهان که در 2 مایلی خرمشهر است، ادامه می‌دهند.

رادیو کلن: به ادعای مقامات عراقی، خرمشهر و آبادان مورد حملات سنگین توپخانه‌های ارتش این کشور قرار گرفت و قسمت‌های بندری و جنوبی این شهر به تصرف عراق درآمده، لیکن نیروهای ایرانی همچنان به مقاومت ادامه می‌دهند.

نشریه تایمز مالی لندن: توپخانه ایران در جنوب شرقی آبادان با گلوله‌باران شهر فاو در دهانه خلیج‌فارس، آن را به شهر ارواح تبدیل کرده است. اهالی شهر با هر وسیله‌ای در حال فرار به طرف بصره هستند. آنچه در مورد فاو در درازمدت حائز اهمیت است، قدرت توپخانه ایرانیان و استمرار آن است نه متروکه شدن شهر. رادیو کلن: گزارش‌های بعدازظهر امروز حاکی است که نیروی هوایی عراق با هواپیماهای توپولف به شهر تهران حمله‌ور شدند و خانه‌های مرکز شهر، انبارهای نفت و تاسیسات نظامی کرج و فرودگاه تهران را با موشک هدف قرار داده‌اند. هواپیماهای عراقی همچنین بدون برخورد با مقاومت بر فراز کاخ نخست‌وزیری تهران به پرواز در آمده، توپ‌های هوایی را که در پشت‌بام این کاخ قرار داشتند، به مسلسل بستند.

خبرگزاری یونایتدپرس: عراق در بیانیه نظامی خود ادعا کرد روز 59/7/14، دو جنگنده و یک هلیکوپتر ایرانی را سرنگون و هشت تانک و خودروی زرهی این کشور را منهدم و یک پایگاه پرتاب موشک ایران را نابود کرده است.

جمهوری‌اسلامی ایران (اوضاع داخلی، مواضع و...)

مواضع مسئولین

رئیس جمهور خطاب به سفیر فلسطین: تا وقتی که ما آثار تجاوز را از بین نبریم، طبیعی است که نمی‌توانیم هیچگونه پیشنهاد دیگری را بررسی کنیم. از نظر ما اول باید آثار تجاوز از بین برده شود، بعداز آن مداخله در امور داخلی ما، چه در کردستان و چه در خوزستان به کلی قطع گردد. در آن وقت می‌توان به امکان مذاکره درباره مسائل فیمابین با نظر مجلس فکر کرد.

رئیس مجلس شورای اسلامی:... اگر این انقلاب بخواهد ادامه پیدا کند، خواه‌ ناخواه با منافع ابرقدرت‌ها برخورد دارد و ما نیاز به یک مبارزه طولانی داریم. درگیری‌های پیش می‌آید و این درگیری‌ها جهاد و ریاضت دارد و یک چنین روحیه‌ای می‌تواند برای سالم‌سازی اقتصاد ما خیلی مفید باشد.

دکتر مصطفی چمران:.. در مورد جنگ، شوروی مستقیم یا غیرمستقیم با امریکا هماهنگی دارد. برای شوروی سازش با رژیم شاه معدوم آسان‌تر بود تا با انقلاب اسلامی ایران. ما از طریق مکالماتی که با بی‌سیم انجام می‌شود، مطمئنیم روسیه به عراق کمک می‌کند.

اطلاعیه وزارت امور خارجه در مورد لغو یک‌جانبه قرارداد 1975 توسط دولت عراق: قرارداد 1975 خطوط مرزی مشترک زمینی و آبی بین دو کشور را دقیقاً مشخص نموده و طرحی را برای حل اختلافات نهایی که ممکن است از نحوه و زمان‌بندی اجرای مفاد قرارداد ناشی گردد، پیش‌بینی کرده است. لذا وزارت امور‌خارجه جمهوری‌اسلامی ایران ضمن رد ادعاهای غیرموجه و بی‌اساس عراق، لغو یک جانبه قرارداد مزبور را که سرپوشی برای تجاوز دولت عراق به خاک میهن ما نیز قرار گرفته... قویاً محکوم می‌نماید.

مواضع و اقدامات ضدانقلاب

نامه اعضای کمیته مرکزی حزب دمکرات کردستان (کنگره چهارم) به امام:... اکثریت قریب به اتفاق اعضای حزب دمکرات کردستان ایران از مردم زحمتکش تشکیل می‌شود که صادقانه به انقلاب ایران ایمان دارند. آروزی آنها این است که این انقلاب پیروز و تحکیم شود و پایه‌های هرگونه ستمی را در ایران براندازد... (این مردم) می‌دانند که دشمن اصلی‌شان امپریالیسم و عمان آن در ایران هستند و می‌دانند که سرنوشتشان با سرنوشت انقلاب‌اسلامی به هم پیوسته است

..... متاسفانه دارو دسته قاسملو که اکثریت را در رهبری حزب دمکرات کردستان ایران جلب کرده اند، به مصوبات کنگره چهارم حزب ما وفادار نبوده و نیستند. آنها از علاقه مردم کرد به خودمختاری و تامین حقوق ملی خویش سوء استفاده نموده، و آنرا دستاویزی برای مقابله با انقلاب اسلامی ایران قرارداده‌اند و با نیروهای ضدانقلابی منطقه از بعث عراق گرفته تا اویسی‌ها، پالیزبان‌ها و رزگاری‌ها و غیره عملاً در یک جبهه قرار گرفته و حزب دمکرات را از راه سالم خود منحرف کرده‌اند.

اطلاعیه اتحادیه کمونیست‌های ایران:..... در این جنگ، دشمنان انقلاب و رژیم‌های مرتجع جهان علیه ملت ما صف‌آرایی کرده‌اند و مقصودی جز نابودی انقلاب و دستاوردهای آن ندارند... مبارزه با تجاوز ارتش بعث، در هم شکستن آن و دفاع از انقلاب و میهن، وظیفه اصلی همه مردم و نیروهای انقلابی است و هیچ وظیفه دیگری نمی‌تواند بر آن سایه افکند. کمونیست‌های ایران باید پرچم دفاع از میهن و انقلاب را محکم برافرازند و در این عرصه از خود رشادت و قاطعیت نشان دهند.

حزب توده:... بیرون رفتن نیروهای اشغالگر رژیم عراق از آخرین وجب مناطق اشغال شده خاک ایران شط مقدم هرگونه مذاکره پیرامون آتش‌بس است.

عراق (اوضاع داخلی، مواضع و...)

وزیر خارجه عراق در مجمع عمومی سازمان‌ملل: عراق مسئول درگیری‌های اخیر عراق و ایران نبوده، بلکه دولت ایران مسئول کامل درگیری‌هاست... عراق تمایلی به توسعه جنگ به خارج از اراضی مشروع خود ندارد.. عراق آماده است آتش‌بس را قبول کند به این شریط که طرف دیگر نیز آن را رعایت کند. عراق به راه‌حل عادلانه و منطقی که حقوق و حق حاکمیت عراق را تضمین کند، احترام می‌گذارد.

مواضع و اقدامات کشورها

وزیر دفاع امریکا: امریکا تجهیزات رادار زمینی مورد نیاز عربستان سعودی را در اختیار آن کشور خواهد گذاشت تا جایگزین چهار فروند هواپیمای تجسسی حامل رادار شوند که طی هفته‌جاری به ریاض اعزام گردیده‌اند... امریکا برای حفاظت از آبراه نفت‌رسانی تنگه هرمز در صورت لزوم از نیروی دریایی خود استفاده خواهد کرد.

... ایالات متحده امریکا با اعزام هواپیماهای آواکس به عربستان سعودی و با تقویت نیروی دریایی خود در اقیانوس‌هند و خلیج‌فارس به افزایش قدرت نظامی خود در این منطقه همت گماشته است.

سفیر شوروی در ایران با حجت‌الاسلام هاشمی (رئیس مجلس) ملاقات کرد. این ملاقات تلاش دیگری از سوی شوروی برای برطرف ساختن نگرانی ایران از مجهز ساختن عراق به سلاح‌های شوروی به شمار می‌رود.

چند کشتی اتحاد شوروی مقدار زیادی تسلیحاتی جنگی و وسایل یدکی را در بندر عقبه اردن تخلیه کردند که از راه زمین به عراق حمل شود.

سوریه امروز خبر حضور نیروهای سوری و لیبیائی را در کنار سربازان ایرانی تکذیب کرد.

عراق و قطر در دوحه موافقتنامه‌ای در زمینه روابط اقتصادی و تجاری امضاء کرده‌اند. روز گذشته ملک حسین، پادشاه اردن، در پایان سفر خود به عراق اعلام کرد که کشور متبوع خود در جنگ ایران و عراق بی‌طرف نبوده و با تمام قوا از عراق جانبداری خواهد کرد. نخست‌وزیر این کشور طی فرمانی دستور داد تمامی هواپیماهای حمل و نقل و کامیون‌های مجهز به یخچال فوراً در اختیار ارتش اردن قرار گیرند. از سوی دیگر، فرودگاه امان برای پروازهای جنگی در اختیار نیروی هوایی عراق قرار گرفت.

....شیخ‌نشین‌کویت امروز قانون بسیج عمومی را صادر کرد. سخنگوی دولت کویت گفت بسیج عمومی تنها در صورتی که جنگ یا تهدید جنگ در میان باشد، به مرحله اجرا درخواهد آمد.

وزیر نفت عربستان سعودی اعلام کرد: تمام اعراب مسلمان از بحران ایران و عراق متأثرند.

وزیر امور خارجه عربستان: عربستان سعودی به هر کشوری که در منطقه خلیج‌ براثر جنگ ایران و عراق در معرض تهدید قرار گرفته باشد، کمک خواهد کرد... عربستان سعودی از آنجا که عضوی از کشورهای جامعه عرب است، در قبال این کشورها مسئولیت دارد. با این همه در این مخاصمه از دو کشور درگیر جانب‌داری نمی‌کند.

وزیر دفاع عربستان: تحویل چهار هواپیمای آواکس به درخواست ریاض برای تقویت نیروی هوایی عربستان و دفاع از خود صورت گرفته است. نیروهای اردن به حال آماده‌باش درآمده‌اند تا عازم عراق شوند. این نیروها که مرکب از واحدهای مجهز به موشک‌های زمین به هوا هستند، عراق را تقویت خواهند کرد.

شاه حسین: ما آنچه را که در قدرت داریم، بکار خواهیم برد تا عراق حقوق خود را در شط‌العرب (اروند‌رود) به دست آورد و سه جزیره‌ی امارات عربی متحده باز پس داده شود.. ما در جهان عرب با تهدیدی جدی روبرو هستیم و عراق موقعیت مهم استراتژیک دارد. بنابراین، اجازه نخواهیم داد عراق تضعیف شده یا برای آن دشواری پدید آید.

تحلیل‌ها و تفسیرها

نشریه السفیر (چاپ بیروت)

فردهالیدی ضمن تحلیلی نوشت: سه علت عمده و اصلی سبب شده عراق برای آمریکا یک لقمه چرب جلوه کند و برای کنار آمدن با آن کوشش نماید:

1 قدرت اقتصادی و ذخایر نفتی: عراق یک قدرت اقتصادی در منطقه است. مقدار ذخایر نفتی عراق حدود 100 میلیارد بشکه ارزیابی شده که بعد از عربستان‌ سعودی در درجه دوم است. درآمد نفت این کشور در سال 1979، حدود 24 میلیارد دلار بوده است... پس از کاهش شدید استخراج و صادرات نفت ایران، عراق مقدار استخراج نفت خود را به 3 تا 5 میلیون بشکه در روز رسانده است، طوریکه با آلمان‌غربی و ژاپن روابط اقتصادی وسیعی دارد. این کشور روزانه 100 هزاربشکه نفت به آمریکا صادر و مقادیر زیادی کالاهای آمریکایی، از جمله جت‌های بوئینگ وارد می‌کند. این مبادلات به حدود 5 میلیارد دلار رسیده است.

2 موقعیت سیاسی: عراق خود را به عنوان یک نیروی سیاسی موثر در جهان سوم نشان داده است. به طوری که با کنفرانس سران‌عرب مخالف سیاست سادات در سال 1978 مخالفت کرد و قراردادهای مخفیانه با عربستان سعودی دارد. امّا علت اصلی علاقه آمریکا به عراق این است که عراق با حدود13 میلیون جمعیت توانسته نقش فعالی در کشورهای عربی داشته باشد و با تبلیغات خود را به عنوان دژ مستحکم انقلاب غربی بقبولاند.

3 دلیل سوم این است که حکومت عراق به عنوان یک رژیم نسبتاً با اثبات به حساب می‌آید و به علت ثروتی که مخازن نفت به این کشور ارزانی داشته، توانسته با تامین رفاه برای اکثریت نسبی اهالی کشور، مخالفین را قلع و قمع کند.

رادیو آمریکا:.... دکتر ویلیام سون، کارشناس مسائل خلیج‌فارس: انگیزه‌های عراق برای شروع جنگ و تهاجم به ایران عبارتند از: 1 عراق می‌خواست موافقتنامه سال 1975 را که حاکمیت آن کشور را بر آبراه شط‌العرب محدود کرده بود، برهم زند. 2 انقلاب اسلامی ایران را بی‌اعتبار سازد، زیرا آیت‌اله خمینی می‌کوشید انقلاب‌اسلامی را به سایر کشورها صادر کند و این امر خطر بزرگی برای دولت‌های کشورهای اسلامی محسوب می‌شد. 3 عراق در آروزی رسیدن به مقام رهبری خلیج‌فارس است. عراق منافع ثروت کافی و قدرت نظامی لازم را برای رسیدن به این هدف دارد. به علاوه، توازن میان عراق و ایران هرگز تا این اندازه به نفع عراق نبوده است.

رادیو مسکو:.... جنگ ایران و عراق به ایالات متحده آمریکا امکان می‌دهد اعتبار و شخصیت خود را تثبیت کند و حضور نظامی را در خاور نزدیک بدون دخالت شوروی سبب شود.

رادیو مسکو:..... اختلاف ایران و عراق را نمی‌توان یک سوءتفاهم تلقی کرد، زیرا اوضاع منطقه در نتیجه سیاست و عملیات آمریکا فوق‌العاده متشنج شده است. واشنگتن خودسرانه خاورمیانه را به عنوان حریم منافع حیاتی خود اعلام کرده است. آمریکا می‌خواهد ذخایر نفتی ملت‌های منطقه را زیرکنترل خود درآورد. نظر خصومت‌آمیز آمریکا نسبت به انقلاب ایران بر هیچکس پوشیده نیست.

... مسئولیت ناشی از مداخله مسلحانه در افغانستان به گردن امریکاست. وزارت جنگ آمریکا حضور نظامی خود را در عمان، سومالی، کنیا و جزیره‌ی دیه گوگارسیا توسعه داده است. ناوگان بزرگ نیروی دریایی آمریکا و چند ناو هواپیمابر ضربتی، کشورهای خلیج‌فارس و دریای سرخ را تهدید می‌کند.

رادیو اسراییل به نقل از روزنامه گاردین: نباید رژیم آیت‌اله خمینی را تنها یک حکومت دیکتاتوری دانست. ملت ایران در برابر هر حمله‌ای از خارج به شدت ایستادگی خواهد کرد... باید با ایران کنار آمد تا انقلاب آن کشور به کشورهای خلیج‌فارس سرایت نکند.