حملات و درگیری‌های زمینی

جبهه جنوبی

اجرای آتش سنگین روی نقاط اشغال نشده‌ی خرمشهر، توسط دشمن ادامه یافت. در این روز درگیری شدیدی در خیابان چهل‌متری صورت گرفت که نیروهای دشمن نتوانستند مقاومت رزمندگان را درهم بشکنند، لذا پیشروی محسوسی نداشتند.»

گزارش سپاه آبادان حاکی است که: «درگیری در اطراف کوی طالقانی و گمرک و نزدیکی‌های چهل متری ادامه دارد و نیروهای خودی موفق شدند نیروهای دشمن را از کوی طالقانی بیرون برانند.» از سوی دیگر، «گردان 3 رصدالارضی عراق ـ مستقر در بصره ـ به یگان‌های عراقی مستقر در خط اول جبهه، اطلاع داد که در ساعت 22/35 روز 59/8/1، شهر آبادان و خرمشهر را زیر آتش سنگین توپخانه و موشک قرار داده است. ضمناً تعداد 4 موشک 9 متری به منطقه پرتاب کرده‌اند.»

از دیگر اقدامات دشمن: «عقب کشیدن گردان تانک‌الحسین، جمعی تیپ 36 زرهی لشکر 5 که در عملیات خرمشهر و آبادان شرکت داشت و انتقال گردان تانک شبیله، جمعی تیپ 34 زرهی لشکر1 پیاده مکانیزه عراق، از عماره به منطقه آبادان، در روزهای اخیر است.»

در جبهه آبادان، درگیری میان نیروهای جمهوری‌اسلامی و دشمن در محور آبادان ـ ماهشهر و آبادان ـ اهواز ادامه دارد. « با وجود تلاش عراقی‌ها برای محاصره‌ی آبادان، رزمندگان مواضع قبلی خود را حفظ کرده‌اند و اجرای آتش روی آبادان ادامه دارد.»

گزارش سپاه آبادان حاکی است: « توپخانه دشمن، پشت اروند‌کنار، توسط هواپیمای خودی بمباران شد و از کار افتاد. همچنین یک واحد خمسه‌خمسه عراقی توسط توپخانه خودی در ایستگاه 7منهدم گردید. جاده خاکی ماهشهر باز است.»

به گزارش ستاد مشترک ارتش:«قرار است عصر امروز یک نیروی ویژه متشکل از تانک، هلی‌کوپتر و افراد نیروی مخصوص از تیپ 33 عراق برای اشغال برخی نقاط حساس، حمله سریعی علیه نیروهای ایرانی در آبادان انجام دهند.»

در جنوب اهواز: " امروز دو هلیکوپتر عراقی در ناحیه جنگلی رود کارون پس از گشت‌زنی و شناسایی در روستای رحمانیه به زمین نشسته، با افراد ضدانقلاب تماس گرفته‌اند. این منطقه ـ که جنگل انبوهی دارد ـ موقعیت مناسبی برای استتار تانک‌ها، ضدهوائی‌ها و سایر تجهیزات دشمن است. گزارش دیگر حاکی است که موضع نیروهای عراقی، نسبت به دو روز قبل حدود 2 کیلومتر تغییر کرده است. امروز مواضع دشمن توسط توپخانه خودی مورد حمله قرار گرفت و دو خودروی حامل مهمات عراقی‌ها منفجر گردید. همچنین ساعت 10/5 چهار فانتوم مواضع عراقی‌ها را بمباران کردند.»

در محور سوسنگرد، طبق اعلام ستاد مشترک ارتش: «یک ستون از نیروهای دشمن در 6 کیلومتری قریه دهلاویه، در ارتفاعات الله‌اکبر، و یک ستون در محور سابله، سوسنگرد و ستون دیگر در قریه محمود سعدون، در نزدیکی رودخانه کرخه‌کور مستقر شده‌اند.» گزارش سپاه سوسنگرد حاکی است: « نیروهای دشمن در کنار کرخه‌کور، سیار احمدآباد و حمودی مستقر شده‌اند.»

استانداری خوزستان اعلام کرد: «نیروهای عراقی از بستان تا دهلاویه مستقر و به نفربر، خمپاره‌انداز و مسلسل مجهزند. نیروهای خودی در این ناحیه با سلاح‌های سبک خط دفاعی تشکیل داده‌اند. چند تانک دشمن در جاده سوسنگرد ـ اهواز، 8 کیلومتری عمود بر جاده مستقرند و مرتب جاده را زیر آتش قرار می‌دهند. توپخانه و تعداد زیادی تانک و یک گردان نیروی عراقی در دامنه ارتفاعات ا... اکبر، در حاشیه رودخانه مستقرند. در اثر حملات هواپیماهای خودی و توپخانه از پیشروی دشمن جلوگیری شده است. به نظر می‌رسد هدف دشمن محاصره سوسنگرد و حمیدیه و به دام انداختن اهواز است.»

در محور دزفول، شب گذشته برادران سپاه دزفول در یک شبیخون، تعدادی تانک و نفربر دشمن را منهدم کردند. ساعت 12 امروز نیز 3 ـ 2 موشک به پایگاه وحدتی شلیک گردید.

جبهه میانی و شمال غرب

«با اجرای آتش توپخانه و خمپاره‌انداز، امروز یک انبار مهمات دشمن در نزدیکی پاسگاه زالوب منفجر شد و محل استقرار افراد دشمن نیز منهدم گردید. در پی عملیات چند روزه اخیر رزمندگان اسلام در محور نوسود، «نیروهای زیادی از سوی عراق در حوالی نقاط مرزی باینگان، نوسود و مریوان متمرکز شده‌اند.» ستاد مشترک ارتش ضمن اعلام احتمال حمله زمینی و هوایی نیروهای عراقی و ضدانقلاب به شهرهای بوکان، سردشت، بانه، مریوان و سنندج، خواستار اقدامات لازم برای جلوگیری از هرگونه پیش‌آمد سوئی شده است.

حملات و درگیری‌های هوایی

عملیات دشمن

بوشهر و خارک: در اوایل شب جمعه (59/8/1)، یک هواپیمای دشمن به حریم جزیره خارک را یکی به آسمان بوشهر تجاوز کردند که با مقابله توپ‌های ضدهوایی مجبور به فرار شدند.

آبادان: صبح امروز یک میگ عراقی با حمله به آبادان، نقاطی را هدف قرار داد.

لرستان: ساعت 10/30 دو میگ عراقی به تنگ فنی حمله کرده، یک منبع خالی را هدف قرار دادند و با مقابله مسلسل‌های خودی، گریختند.

نوسود: امروز یک میگ عراقی با حمله به منطقه نوسود، پایگاه نیسان و منطقه دواب‌شیخان را هدف قرار داد. عملیات خودی ساعت 10/30، چهار فانتوم نیروی هوایی مواضع نیروهای عراقی را در اطراف اهواز شدیداً بمباران کردند. یک هواپیمای خودی که صبح امروز مواضع دشمن را در خاک عراق بمباران کرده بود، پس از انجام موفقیت‌آمیز عملیات، در آبادان سقوط کرد.

درگیری‌های دریایی

در ساعت 15 دقیقه بامداد امروز (59/8/1)، در یک رویارویی، رزمندگان نیروی دریایی موفق شدند یک ناوچه‌ی اوزای عراق را در منطقه خورموسی غرق کنند. در پی این جریان، در ساعت 15 امروز، چند قایق و یک کشتی نجات دشمن از پایگاه فاو برای کشیدن ناوچه آسیب دیده به منطقه اعزام شد. طبق دستور فرمانده این عملیات، در صورت عدم امکان نجات ناوچه، بایستی وسایل ارتباطی و حساس آن منهدم گردد.

خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش

اطلاعیه 219

... در ساعت 15 دقیقه بامداد یکم آبان 59، در یک نبرد رویاروی، رزمندگان دلیر ایرانی موفق شدند یک ناوچه پیشرفته عراقی را از نوع اوزا در منطقه خورموسی غرق کنند.

اطلاعیه 221

... دلاوران هوانیروز در عملیات بامداد امروز در منطقه سوسنگرد به نیروهای عراقی حمله نموده، و 6 خودروی حامل مهمات، یک تانکر بزرگ سوخت و تعداد زیادی خودروی نظامی عراق را نابود کردند. این رزمندگان ستونی از نیروهای متجاوز را در منطقه شمال‌غربی بستان شناسایی کردند و طی عملیاتی خسارات و تلفات عمده‌ای بر آنان وارد ساختند. در ساعت 10/45، تلمبه‌خانه تنگ فنی مورد حمله میگ‌های متجاوز قرار گرفت و خساراتی به آن وارد شد.

اطلاعیه 222

... یگان‌های شناور دریایی ارتش جمهوری‌اسلامی علاوه بر یک ناوچه موشک‌انداز عراقی که در ساعت 15 دقیقه بعد از نیمه‌شب منهدم ساختند، در ساعت 14/20 امروز دو فروند دیگر از ناوچه‌های موشک‌انداز اوزا و دو فروند ناوچه اژدر‌افکن رژیم عراق را در منطقه خورموسی غرق کردند.

اطلاعیه 223

رزمندگان نیروی هوایی ارتش در روز یکم آبان 59، فعالیت‌های زیر را انجام داده‌اند: 1 ـ انهدام انبار مهمات عراق در جنوب‌شرقی سلیمانیه به میزان 80% 2 ـ انهدام کامل رادار متحرک در حوالی شهر اربیل 3 ـ انهدام پادگان ارسط به میزان 15% 4 ـ انهدام بخشی از پادگان عقره عراق 5 ـ بمباران پادگان ذوهاب در شمال‌غربی عراق با 20% خسارت 6 ـ انهدام ستون‌های زرهی و خودروهای تدارکاتی دشمن در مناطق سوسنگرد، بستان و غرب اهواز 7 ـ بمباران و انهدام گروه توپخانه دو جیره و نیروهای زرهی دشمن در منطقه بستان 8 ـ انهدام قسمتی از نیروهای متجاوز در مناطق غربی خونین‌شهر و محورهای اهواز ـ خونین‌شهر و شلمچه ـ خونین‌شهر 9 ـ هنگام گشت‌زنی در منطقه زنجان، یک فروند از جنگنده‌های ایران سانحه دید و خلبان آن شهید شد.

قسمتی از اطلاعیه 224

... رزمندگان « هوانیروز » در ساعت 14 یکم آبان به نیروهای عراقی که در منطقه ایلام به طرف خاک خود عقب‌نشینی می‌کردند، یورش برده، هفت کامیون مهمات و چند خودرو سوخت دشمن را منهدم ساخته، و تعدادی از نیروهای بعثی را به هلاکت رساندند. همچنین پاسگاه دو جیره را منهدم کردند و نفرات آن را به هلاکت رساندند.

خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق

بیانیه 96

... نیروهای مسلح ما خسارات فراوانی به دشمن وارد ساختند. خسارات دشمن در نیروی زمینی: 24 کشته، انهدام 4 تانک و 5 خودرو، انهدام 5 خودرو مهمات، انهدام دو خودروی حامل پاسداران، انهدام یک انبار سوخت و یک انبار مهمات، به غنیمت گرفتن دو خودروی مهمات، سرنگونی یک هواپیما در منطقه جنوبی و یک هواپیما در استان بصره.

خسارات ما: 25 کشته، انهدام 4 خودرو و یک نفربر. نیروی دریایی: انهدام و غرق کردن یک قایق جنگی در شط‌ العرب.

بیانیه 97

نیروهای مسلح ما بعدازظهر امروز به اهداف نظامی و اقتصادی دشمن آسیب‌های زیر را وارد ساختند.

خسارات دشمن: سرنگون ساختن دو هواپیما، در بخش جنگلی عملیات.

خسارات ما: 5 کشته، آتش گرفتن یک خودرو. نیروی هوایی: هواپیماهای دشمن امروز به اهداف غیرنظامی حمله کردند و تعدادی از آنها سرنگون شدند. در ساعت 7/10 حمله به روستای نوره در استان التامیم، در ساعت 10/45 و 11/20 حمله به منطقه سلیمانیه، در ساعت 14/25 حمله به عقره.

خسارات ما: کشته شدن 5 کودک و مجروح شدن 10 نفر، آسیب به برخی منازل مسکونی. دو هواپیمای دشمن یکی در بصره و دیگری در عقره سرنگون شد.

هواپیماهای ما آسیب‌های زیر را وارد کردند: به آتش کشیدن انبارها و لوله‌های نفت در امیدیه و خلف‌آباد اهواز، حمله به تاسیسات ایستگاه پمپاژ نفت در منطقه مسجد‌سلیمان. تمام هواپیماهای ما سالم بازگشتند.

بازتاب حملات و درگیری‌ها

رادیو آمریکا: مقامات ایرانی ادعاهای عراق مبنیبر این که خرمشهر و آبادان در محاصره نیروهای عراقی است، را رد نکردند. گزارش‌های رسیده از تهران حاکی است که هیچ‌گونه قوای کمکی یا لوازم ضروری نتوانسته به منطقه تحت محاصره برسد. یک خبرنگار هندی گزارش داد که نیروهای عراقی در 6 ـ 5 کیلومتری اهواز موضع گرفته‌اند.

رادیو لندن: از هنگام عبور عراقی‌ها از کارون، از حدود 2 هفته پیش، هیچ‌یک از طرفین موفق به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای نگردیده‌اند. اتخاذ تاکتیک استفاده از توپخانه و خودداری از درگیر ساختن نیروی پیاده، موجب شده پیشرفت عراقی‌ها برای تصرف آبادان و خرمشهر با کندی صورت گیرد. با آن که ارتباط هر دو شهر با سایر نقاط ایران قطع شده و رسانیدن آذوقه و مهمات به مدافعین این دو شهر امکان‌پذیر نیست، در خارج آبادان نبرد عمده بر سر تصرف پل بهمنشیر است که دسترسی به جزیره‌ای را که آبادان در آن واقع شده، میسر می‌سازد... بمباران دزفول و اهواز توسط عراقی‌ها ادامه دارد... مقامات ایران اعلام داشتند که نیروهای ایران در اطراف سوسنگرد و همچنین در نزدیکی مهران به پیروزی‌هایی نایل شده‌اند و تپه‌های مشرف بر شهر مرزی قصرشیرین مجدداً به دست نیروهای ایران افتاده است. پیشروی نیروهای ایران در این منطقه به احتمال زیاد موجب نگرانی عراقی‌ها خواهد شد، زیرا قصرشیرین در مسیر جاده‌ای است که مستقیماً به بغداد منتهی می‌شود.

خبرگزاری فرانسه: گزارش روزنامه الجمهوریه (بغداد)، حاکی است که نیروهای عراقی پس از محاصره شهر و درهم شکستن مقاومت‌های داخلی خرمشهر، به پاکسازی خانه به خانه و کوچه به کوچه ادامه می‌دهند. مقاومت نیروهای ایرانی در این شهر تحلیل رفته و به مبارزه‌ای بی‌فایده ادامه می‌دهند و تنها یک راه در پیش دارند، و آن این که پرچم‌سفید برافراشته، خود را تسلیم کنند... روز گذشته (59/7/30)، نیروهای عراقی مراسم عید‌ قربان را در مسجد شهر که محل فرماندهی نیروهای ایرانی و انبار مهمات آنها بود، برگزار کردند.

رادیو اسرائیل: نیروهای عراقی که بر ایستگاه‌های رادیوئی آبادان مسلط شده‌اند. امروز آن را بکار انداختند و پس از پخش آیاتی از قرآن مجید از اهالی خواستند خانه‌های خود را ترک گویند. عراقی‌ها وعده دادند که پس از پاکسازی شهر از پاسداران و نیروهای مسلح دولتی، به اهالی اجازه خواهند داد به خانه‌های خود بازگردند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس: بنا به‌گزارش هلال احمر ایران، در نتیجه حملات هوایی و توپخانه عراق تا 29 مهر در اهواز516 غیرنظامی کشته و 2108 نفر زخمی شده‌‌اند. طی این مدت در آبادان و خرمشهر 562 نفر کشته و 3001 نفر مجروح در ننتیجه حملات موشکی به دزفول، 215 نفر کشته و 730 تن زخمی شده‌اند. خبرگزاری یوگسلاوی: نیروی هوایی ایران به منطقه حاج‌عمران در شمال عراق و همچنین بغداد حمله کرد... هواپیماهای عراقی مجتمع‌های نظامی در جاده دزفول ـ ملاوی را بمباران کردند.

رادیو کلن: روز 59/8/1، نیروهای هوابرد و هلیکوپترهای هوانیروز ایران موفق شدند ضربات شدیدی به نیروهای عراق وارد آورده، آنها را وادار به عقب‌نشینی کنند.... خبرگزاری پارس گزارش داد نیروی دریایی ایران که قوی‌ترین نیروی دریایی منطقه است، روز 59/8/1 چهار ناوشکن و موشک انداز عراقی را در خلیج‌فارس طی یک نبرد سخت غرق کرده است.

عراق (اوضاع داخلی، مواضع و...)

طه یاسین رمضان، معاون اول نخست‌وزیر عراق: جنگ ایران و عراق می‌تواند 2 سال یا بیشتر به درازا کشد... عراق تا به حال به کلیه اهداف نظامی خود در ایران دست یافته است... نیروهای عراقی وارد خرمشهر و آبادان نشده‌اند، چرا که استراتژی عراق این است که این شهرها را تحت محاصره نگاه داشته، آنان را مورد حمله توپخانه قرار دهد تا ایران به مذاکره تن دهد... عراق به اندازه کافی تجهیزات نظامی در اختیار دارد و می‌تواند بدون سختی و مشقت برای ملت عراق، جنگ با ایران را حداقل یک سال دیگر به درازا کشاند.

سعدون حمادی، وزیر خارجه عراق:... تا وقتی ایران حقوق عراق را به رسمیت نشناسد، در حال و آینده جنگ متوقف نخواهد شد... عراق شرایطی برای متوقف کردن جنگ ندارد، بلکه حقوق و درخواست‌هایی دارد که باید مورد قبول واقع شود. ما خواهان اعمال حاکمیت عراق بر شط‌ العرب و باز پس‌گرفتن سرزمین‌های خود هستیم و ایران باید به مداخله در امور داخلی عراق پایان دهد.

وزیر دفاع عراق: (نیروهای عراقی) 20 هزار کیلومتر مربع از خاک ایران را که 2 برابر لبنان است، تصرف کرده‌اند.

وزیر دفاع عراق: نیروهای عراقی موفق شدند در 6 روز بر شش شهر ایران مسلط گردند و آنها را به تصرف خود درآورند. اکنون عراق قادر است ایران را وادار نماید که به حقوق عراق در مرزهای دو کشور و خلیج اعتراف کند... نیروهای ما هم‌اکنون شهرهای آبادان و خرمشهر را در محاصره خود درآورده و ارتباط آنها را با تهران و اهواز و دیگر نقاط ایران قطع کرده‌اند. لوله‌های نفت آبادان و راه‌آهن خرمشهر و کلیه راه‌های ورودی آبادان و خرمشهر در کنترل ارتش عراق است.

تحلیل‌ها و تفسیرها

خبرگزاری یونایتدپرس: متخصصین نظامی می‌گویند ایران برای عقب‌راندن نیروهای عراقی احتیاج به وسایل بیشتر مخصوصاً تانک، توپ و وسایل ضدهوایی و افراد منظم ارتش دارد... وضع جنگ به این صورت است که عراق نیرو ندارد ایران را بگیرد و ایران قدرت ندارد نیروهای عراقی را بیرون براند. روزنامه گاردین: شکی نیست که جنگ برای صدام، نقطه اوج سیاست‌های وی برای جلب علاقه امریکا به توانائی‌های عراق، برای جانشینی ایران زمان شاه به صورت یک قدرت منطقه‌ای است.

روزنامه فیگارو: در حال حاضر در استراتژی امریکا تغییر جهت عمیقی پیش آمده که در حال اجراست... واکنش امریکا در مقابل کودتای نظامی ترکیه نشان می‌دهد که حضور نظامی در خاورمیانه تا چه حد برای امریکا اهمیت دارد. اکنون امریکا می‌خواهد همین مفهوم استراتژیک را درتمام منطقه پیاده کند.

مجله نیوزویک: در حالی که امریکا پایش به منطقه باز شده، امیدوار است یک طرح امنیتی برای حفظ منافعش در خلیج‌فارس ایجاد کند. آزادی گروگان‌ها می‌تواند مانع این کوشش‌ها شود. اگر امریکا هواپیماهای آواکس را برگرداند یا در برابر آزادی گروگان‌ها پول‌های ایران را آزاد کند و سلاح‌های متعلق به ایران را به این کشور بدهد. این خطر هست که اعراب نسبت به واشنگتن تجدید‌نظر کنند. امریکایی نه تنها گروگان ایران، بلکه گروگان سیاست‌های استراتژیکی واشنگتن در خلیج‌فارس هستند.

روزنامه الرای (چاپ امان):... ادامه این جنگ علاوه بر وارد ساختن خسارات فراوان به تأسیسات اقتصادی دو کشور، به بیگانگان نیز فرصت دخالت در خلیج‌فارس را خواهد داد. حاصل تلخ این جنگ ناشی از لجاجت و اصرار ایران در ادامه نبرد و عدم شناسایی حقوق حقه عراق است. هیچکس نمی‌تواند منکر حقوق حقه عراق در دفاع از آب و خاک خود شود، چون مسأله مربوط به حق حاکمیت آن کشور و اعراب است... اعراب با درک مسئولیت ملی باید در کنار عراق قرار گیرند.

روزنامه لوماتن: خسارات وارده به عراق در جنگ با ایران به پالایشگاه‌های بصره، کرکوک و ایستگاه فاو در خلیج‌فارس و لوله‌های نفتی که به دور تریویل در ترکیه و بنی‌ یا در سوریه و تریپولی در لبنان می‌رسد، حدود 3/5 تا 4 میلیارد دلار است. اگر قبل از جنگ، صدام نگاهی به این ارقام می‌کرد، هیچ‌وقت به خود اجازه حمله به ایران را نمی‌داد. اولین اشتباه او این بود که فکر می‌کرد از نفت به عنوان اسلحه استفاده شود. دومین خطای او اطمینان بیش از حد به برتری قوای نظامی عراق و دست‌کم شمردن نیروی ارتش ایران بود.

خبرگزاری یونایتدپرس:... جنگ عراق علیه ایران باعث از کارافتادگی سازمان اوپک شده است و این از کارافتادگی تا پایان جنگ عراق با ایران ادامه خواهد یافت و حتی پس از خاتمه نیز برای مدت دو یا سه سال قادر به افزایش کمیت نفت نخواهد بود. ... ایران و عراق پس از خاتمه جنگ ناچار خواهند بود تولید نفت خود را افزایش دهند تا بتوانند بهایی را که برای بازسازی کشورهایشان لازم است، تامین کنند. در حال حاضر کلیه اجلاسیه‌های سازمان اوپک لغو گردیده و تنها ممکن است اجلاس دسامبر در اندونزی برگزار شود. جنگ ایران و عراق باعث شد روابط کشورهای دوست عراق در اوپک، یعنی کشورهای عرب خلیج‌فارس با ایران به سردی گراید. در واقع فعلاً اوپک به صورت یک سازمان کوچک مرکب از چهار کشور پادشاهی عربستان سعودی، کویت، قطر و امارات‌عربی‌متحده درآمده است. این چهار کشور با افزایش تولید خود باعث پایین نگه‌داشتن قیمت نفت شده‌اند.

رادیو امریکا:... ایران و عراق تا قبل از جنگ روزانه4/600/000 بشکه نفت تولید می‌کردند که قریب 3/700/000 بشکه آن صادر می‌شد. مسلماً قبل از آن که میزان خسارات وارده به تأسیسات نفتی ایران و عراق از نزدیک و به دقت مورد ارزیابی قرار گیرد، هیچ‌کس نمی‌تواند با اطمینان کامل بگوید که پالایشگاه‌ها، مراکز بارگیری و صدور، انبارهای ذخیره و خطوط لوله انتقال نفت در ایران و عراق تا چه حد آسیب دیده است و زمان مورد نیاز برای بازسازی آنها را پیش‌بینی کند... اکنون با عدم اطمینانی که در مورد پایان جنگ وجود دارد، جهان با یک پرسش مهم و نگران‌کننده روبرو است، آن این که وقتی جنگ ایران و عراق تمام شود، چقدر طول خواهد کشید تا دو کشور بتوانند تاسیسات نفتی در هم کوبیده شده خود را تعمیر کنند و آنها را دوباره به راه بیاندازند.