درگیری‌ها و حملات زمینی

جبهه جنوبی

بنا به اظهار یکی از فرماندهان تیپ ویژه کماندویی عراق: «مقارن ساعت 4 روز 1980/9/29 (7 مهر 59) پس از بمباران محور تنومه شلمچه خرمشهر، قرارگاه تیپ 33، که از گردان 8 پیاده نیروهای ویژه (عراق) تشکیل یافته و فرماندهی پیشروی (در محور خرمشهر) را به عهده داشت، پیشروی خود را آغاز کرد و به دنبال آن گردان 9 پیاده نیز حرکت کرد. اطلاعات رسیده حاکی از آن بود که نیروهای موجود در شهر بسیار کم و روحیه آنان ضعیف است و ماموریت ما فقط ظرف چند ساعت انجام خواهد پذیرفت.» یکی از اعضای سپاه خرمشهر در مورد چگونگی مقابله با این هجوم دشمن اظهار داشت: «ما 8 نفر در دوربند و صد دستگاه مستقر بودیم. نیروهای زرهی عراق که در 500 متری ما مستقر بودند، شب هنگام به صورت هلالی شکل، پیشروی خود را شروع کردند که ما یک زاویه آنها را زدیم که منجر به عقب‌نشینی آنها شد. مجدداً یک بار دیگر نزدیک به 10 تانک به صورت ستونی به حرکت درآمدند که تعدادی از برادران بسیج و سپاه خرمشهر با دو تن از تکاوران و تعدادی از مردم به مقابله با آنها شتافتند. مصاف تن و تانک! نیروها با نارنجک و آرپی‌جی حمله کردند و تانک‌ها از کار افتادند یا عقب‌نشینی کردند. به این صورت، دشمن که خرمشهر را در قبضه خود می‌دید و تصور می‌کرد با این هجوم کار را تمام می‌کند، با تحمل تلفات و خسارات عقب‌نشست. به گزارش ستاد هماهنگی آبادان: از شب گذشته تا صبح امروز از درگیری‌ها کاسته شده و نیروهای خودی مواضع دشمن را در هم کوبیدند که منجر به عقب‌نشینی عراقی‌ها شد. طبق اعلام اطلاعات سپاه: نیروهای عراقی در جاده خرمشهر اهواز، نزدیک انبارهای عمومی خرمشهر و در 15 کیلومتری شهر هستند. به گزارش همین منبع: 3 خبرنگار فرانسوی و یک راننده تاکسی عراقی که از بصره به پل‌نو آمده بودند، دستگیر شدند. یکی از شاهدان دستگیری اظهار داشت: «به راننده تاکسی گفتیم تو اینجا چه می‌خواهی؟ گفت: من راننده تاکسی هستم و این‌ها مسافر بودند. گفتند ما را ببر خرمشهر و من هم به خیال این که فتح شده، اینها را آوردم. در محور اهواز در مسیر جاده اصلی خرمشهر اهواز که نیروهای عراقی دیروز تا حدود 20-30 کیلومتری اهواز پیش آمده بودند، امروز با تلاش نیروهای خودی تا شعاع 60 کیلومتری عقب رانده شدند و علاوه بر آن عراقی‌ها مجبور شدند از اطراف جاده نیز تا فاصله 20 کیلومتری به سوی مرز عقب نشینی کنند. درگیری در این جبهه همچنان ادامه دارد. 7 شواهد موجود حاکی است در بعضی نقاط اهواز، از جمله کنار پل، کارخانه نورد و حتی داخل پادگان، عوامل دشمن شب‌ها با چراغ منازل، نورافکن‌ یا گلوله‌های منور به دشمن علامت می‌دهند. همچنین عوامل ستون پنجم دشمن و حتی بعضی از کماندوهای عراقی با لباس محلی با موتور در شهر یا روستاهای اطراف جبهه رفت و آمد کرده، اخبار لازم را برای دشمن می‌برند. از این نوع مسائل در مناطق عرب‌زبان بسیار است. به گزارش سپاه خوزستان دشمن در ادامه اقداماتش در محور سوسنگرد با اجرای آتش سنگین روی شهر و اطراف آن، موفق شد با نصب پل بر رودخانه کرخه، وار د سوسنگرد شود و حدود 10 کیلومتر پیشروی کرده تانک‌های خود را مستقرکند. به خاطر نبودن نیرو در این محور، عراقی‌ها در ادامه حرکت خود به سمت حمیدیه پیشروی و روی منطقه اجرای آتش می‌کنند، طوری که مردم دسته دسته می‌گریزند. در جریان این پیشروی‌ها، اقدامات ستون پنجم، کمک خوبی برای عراقی‌هاست. از جمله این عوامل، اعضای جبهه‌التحریر و جبهه عربستان و شیوخ منطقه هستند که 20 نفرشان شناسایی شده‌اند و این امر به اتاق جنگ گزارش شده است. گزارش دیگری از اداره مرکزی اطلاعات سپاه حاکی از سقوط پادگان حمیدیه در این روز است. در محورهای شوش و اندیمشک نیز تلاش دشمن شدید شده است. یکی از مسئولین سپاه اندیمشک گفت: پاسگاه فکه در تصرف نیروهای عراقی است و مهاجمین با بستن پل برروی نقاط مختلف کرخه از این رودخانه عبور می‌کنند... ما در مناطق غربی شوش نیروهای دفاعی نداریم و به همین علت عراقی‌ها در آن مناطق جلو آمده‌اند و احتمالاً هدف آنها رسیدن به شوش و قطع راه ارتباطی و راه‌آهن است که از شوش می‌گذرد. از سوی دیگر، در محور اندیمشک نیروهای دشمن در غرب رودخانه کرخه مشغول تجدید‌قوا بوده، طبق گزارش سپاه به 10 کیلومتری اندیمشک رسیده‌اند و اطراف پایگاه وحدتی دزفول را زیر آتش گرفته‌اند.» برابر اعلام ژاندارمری موسیان «به علت عقب‌نشینی نیروهای ارتش مستقر در نهر عنبر، نرسیدن کمک، پاسگاه نهر عنبر سقوط کرد. «ضمناً گروهان موسیان تقاضای کمک کرده و هشدار داده اگرکمک فوری نرسد، گروهان سقوط خواهد کرد.» جبهه میانی به گزارش سپاه غرب «در محور مهران، دو هلی‌کوپتر عراقی ارتفاعات منطقه را شناسایی کرده و 3 خودروی ارتش، حامل توپهای سبک را منهدم کردند که در این حال نیروهای ارتش عقب‌نشینی کردند.» همچنین بعدازظهر امروز در اطراف سد کنجانچم چند نفر از برادران شهید و مجروح شدند. از سوی دیگر، ستاد عملیات غرب اوضاع شهر ایلام را وخیم گزارش کرده، درخواست کمک هوایی نموده است. ستاد مشترک ارتش اعلام کرد: «در ساعت 23/40 روز 59/7/6، پاسگاه گاهواره، واقع در حدفاصل اسلا‌م‌آباد کرند، توسط یک گروه مهاجم ایرانی ضدانقلاب اشغال شد و وسائل آن به تصرف مهاجمین درآمد.» گزارش سپاه غرب نیز حاکی است: «عده زیادی از ضدانقلابیون در کرند اسکان یافته و اخبار وحشتناک میان مردم پخش می‌کنند.» «یگان زرهی دشمن مستقر در محور گیلان‌غرب که در تاریخ 5 و 59/7/6، به وسیله نیروی هوایی جمهوری‌اسلامی آسیب دیده بود، تجدید‌ قوا کرده و شروع به پیشروی نموده است.» «به دستور رئیس ستاد ارتش عراق امروز (59/7/7)، یک گردان از تیپ 23 پیاده کوهستانی لشکر 8 به سوی ارتفاعات سی‌سر در محور قصرشیرین سرپل‌ذهاب اعزام گردیده است.» از سوی دیگر، «نیروهای دشمن در محور تپه‌رش سر‌پل‌ذهاب عقب‌نشینی کرده و تپه‌رش به کنترل نیروهای خودی در آمده است. همچنین تأسیسات رادیو تلویزیون قصرشیرین را تخلیه کرده و حالت جنگ و گریز دارند. بنا به اظهار یکی از افسران ارتش در جبهه قصرشیرین: امروز با همکاری برادران پاسدار ارتش مزدور عراق را تا پاسگاه باباهادی، یک کیلومتری قصرشیرین به عقب راندیم و حدود 15 تانک، چند ماشین مهمات و مقدار زیادی از تسلیحات دشمن را منهدم کردیم و عده‌ای سرباز عراقی دستگیر گردید. به گزارش ستاد عملیاتی غرب: «امروز منطقه قلقله (غرب جوانرود) توسط نیروهای سپاه و ارتش از تصرف مهاجمین آزاد شد. همچنین ستون نیروهای خودی در غرب قلقله مورد حمله یک هواپیمای دشمن قرار گرفت که دو خودرو منهدم و دو نفر زخمی شدند.»

حملات و درگیریهای هوایی

بوشهر: ساعت 7 سه میگ عراقی به بندر بوشهر حمله کردند که هر 3 فروند هدف قرار گرفته، سقوط کردند.

خارک: یک میگ عراقی که قصد حمله به خارک را داشت، توسط ناوگان‌های نیروی دریایی سرنگون شد.

گچساران: صبح امروز یک میگ عراقی قصد حمله به تأسیسات نفتی (منطقه گچساران) را داشت که با مقابله آتشبارها به بهبهان رفت و در این منطقه توسط آتشبارها سرنگون گردید.

آبادان: بعدازظهر امروز دو هواپیمای دشمن تانک فارم‌ها را در آبادان به آتش بستند.

اهواز: بعدازظهر امروز دو هواپیمای عراقی محوطه شرکت گاز مایع کریت کمپ را به رگبار گلوله بستند.

اهواز: شب هنگام 3 میگ عراقی توسط جنگنده‌های نیروی هوایی ایران در اهواز سرنگون شدند.

لرستان: بعدازظهر امروز 2 میگ عراقی در منطقه پل‌دختر به پل سمیره حمله کردند که یکی از میگ‌ها سرنگون شد.

ایلام: شب هنگام هواپیماهای عراقی بر فراز نخجیر به پرواز درآمدند که با مقابله آتشبارها گریختند.

کرمانشاه: امروز میگ‌های عراقی دوباره به استان کرمانشاه حمله کردند که با مقابله آتشبارها فرارکردند.

اقدامات نیروی هوایی ارتش جمهوری‌اسلامی سرهنگ فکوری وزیر دفاع و فرمانده نیروی هوایی ارتش گفت: «رزمندگان نیروی هوایی ایران توانسته‌اند صنایع نفت عراق را تقریباً فلج کنند و صدور نفت این کشور را قطع نمایند. نیروی هوایی ایران تاکنون توانسته نزدیک به 90 فروند از جنگنده‌های عراقی را سرنگون کند.

 خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش جمهوری‌اسلامی ایران

 اطلاعیه 89...چون فرودگاه مهرآباد سیستم دفاع هوایی کامل دارد و قادر است از حملات هوایی دشمن جلوگیری نماید. از مردم تهران تقاضا می‌شود از تیراندازی به سوی هواپیماهایی که در آسمان تهران دیده می‌شوند، خودداری نمایند.

 اطلاعیه 90... بامداد امروز برادران سرباز شما از تیپ قهرمان ابوذر، در پرتو عنایات ذات باری‌تعالی و حمایت بی‌دریغ مردم مبارز قصرشیرین، با پشتیبانی دلاورانه پرسنل هواپیماهای نیروی زمینی، هوانیروز و برادران پاسدار در منطقه سرپل‌ذهاب به دشمن تاخته، آنها را مجبور به فرار ساختند. تعداد زیادی تانک سالم به دست نیروهای خودی افتاده است.

 اطلاعیه 93... به دنبال تجاوز میگهای عراقی، در ساعت 23 شب گذشته 3 میگ عراقی که قصد حمله به بوشهر را داشتند، توسط نیروی هوایی ارتش جمهوری‌اسلامی ایران سرنگون شدند. همچنین امروزسه میگ از آسمان آبادان گذشته، به سوی بوشهر در پرواز بودند که رزمندگان نیروی هوایی هر سه را سرنگون ساختند.

اطلاعیه 96... بعدازظهر دیروز یک هلیکوپتر هوانیروز در حال ماموریت در منطقه مسجد سلیمان مورد هجوم یک میگ عراقی قرار می‌گیرد که با درخواست کمک توسط خلبان آن، یک فروند هواپیمای ارتش وارد عمل شده، میگ عراقی را سرنگون می‌کند.

 اطلاعیه 97... در ساعت 14 امروز (7 مهر)، دو جنگنده ارتش در یک ماموریت موفقیت‌آمیز، پالایشگاه خانقین را بمباران و منهدم کردند و در برگشت یک پاسگاه، یک مخزن بنزین و یک آنتن رادار دشمن را هدف تیربارهای خود قرار داده، منهدم نمودند. همچنین در نبرد هوانیروز ارتش در منطقه هردان اهواز، در بعدازظهر روز گذشته و صبح امروز، 9 تانک دشمن با خدمه و تجهیزات مربوط منهدم شد.

اطلاعیه 98... رزمندگان دلاور ارتش طی روزهای ششم و هفتم مهر در حملات سنگین خود از طریق زمین و هوا ضربات مهلکی به نیروهای مزدور عراق در غرب کشور، مناطق قصرشیرین و ایلام وارد آوردند. دراین عملیات که نیروها از حمایت کامل مردم برخوردار بودند، توانستند جمعاً بیش از 140 تانک و نفربر زرهی دشمن را منهدم نمایند. همچنین رزمندگان دلاور در بعدازظهر روز 59/7/7، در منطقه جنوب،21 تانک دشمن را نابود کردند.

قسمتی از اطلاعیه 163...

فعالیتهای نیروی هوایی در تاریخ 59/7/7

 پل راه‌آهن کرکوک اربیل به کلی منهدم و به پل دیگر خساراتی وارد شد.

2 به مخازن سوخت کرکوک و یک پادگان نظامی در جنوب سد دو‌کان خسارات زده شد.

 3 به تأسیسات دپوی شمال کرکوک و پادگان قلعه‌دیزه خساراتی وارد گردید.

 4 3 فروند از هواپیماهای مهاجم دشمن سرنگون شدند.

خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق

بیانیه 50

... یک پایگاه هوایی ایران که در آن یک ایستگاه کامل رادار وجود دارد، به دست نیروهای عراقی در شهر دزفول افتاده است... اسلحه و مهماتی که نیروهای عراقی در اهواز به دست آورده‌اند، شامل مقادیر زیادی مهمات و توپ، اتومبیل، نفربر و تانک‌های قابل استفاده است... در جنگ‌های پراکنده، 16 تانک، 5 توپ 175 میلیمتری، 6 توپ و 58 اتومبیل به دست نیروهای عراقی افتاد. در این جنگ‌ها 10 تانک، انبار مهمات و تعدادی اتومبیل نابود گردید و 28 کشته و تعداد زیادی ایرانی اسیر شدند، نیروهای عراقی در این جنگ‌ها 3 کشته و 38 زخمی دادند و 14 اتومبیل و 6 خمپاره‌انداز آنها نابود گردید.

بیانیه 52

نیروهای ما در روز (59/7/7) به پاک کردن منطقه عملیات از نیروهای دشمن ادامه دادند و به حمله‌های دشمن پاسخ داده، خسارات جانی و مالی وارده بر دشمن بدین شرح است:

ـ تعداد زیادی کشته و زخمی و 15 اسیر، نابود کردن 8 عدد انواع توپ و 4 خودرو و تعدادی تانک و سلاح‌های متوسط.

 ـ سرنگون کردن 2 هواپیما و یک هلی‌کوپتر در میدان جنگ. ـ غنائم به دست آمده: یک پادگان در منطقه دزفول حاوی تعداد زیادی خودرو و تجهیزات نظامی.

 ـ خسارات وارده بر نیروهای ما: 6 کشته، 15 زخمی و 5 نفر ناپدید شدند و 11 خودرو، سه توپ و دو زره پوش نابود گردید.

 بازتاب حملات و درگیری‌ها

رادیو بی‌بی‌سی: عراق مدعی است که پایگاه دزفول را تسخیر کرده است. اگر عراق دزفول را گرفته باشد، مقاومت ایران تمام شده، زیرا دزفول شاهرگ حیاتی ایران است.

خبرگزاری یونایتدپرس: بنا به گزارش یک خبرنگار امریکایی در بغداد، هواپیماهای جنگنده ایرانی اکثراً به فرودگاه بین‌المللی بغداد و مجتمع نظامی الرشید، در نزدیکی شهر حمله می‌کنند و حتی تأسیسات گاز دوحه در شرق بغداد نیز هدف بمباران است، ولکن صدمات وارده بر شهر بغداد بسیارناچیز است و اصولاً شهر هدف بمباران‌ها نیست. بمب‌ها بسیار دورتر از شهر روی مواضع ذکر شده فرود می‌آیند و برخلاف روزهای اول، اکنون به هنگام آژیر خطر مردم با آرامش به طرف پناهگاه‌ها می‌روند. کمبودهای اساسی در این شهر هم‌اکنون سیگار و آبجو است که نایاب شده است.

رادیو کلن: بنا به‌گفته مقامات عراقی، در حملات یکشنبه و شنبه و دوشنبه (6 و 7 مهر)، هواپیماهای عراقی هدف‌های نظامی، اقتصادی و نفتی ایران را بمباران کردند. نیروی هوایی ایران بار دیگر به منابع نفتی و پایگاه‌های نظامی و اقتصادی عراق حمله‌ور شد. به گفته مقامات ایرانی پالایشگاه خانقین و مرکز نفتی مهم عراق در کرکوک به کلی نابوده شده است.

رادیو اسرائیل: دریادار افضلی، فرمانده نیروی دریایی ایران اظهار داشت: ناوگان ایران بنادری را که واحدهای دریایی عراق، در شیخ‌نشین‌ها و امارات خلیج‌فارس به آنها پناه برده‌اند، شناسایی کرده است و امیدواریم که این واحدها بنادری را که در آنها پهلو گرفته‌اند، ترک کنند.  در غیر این صورت ایران مجبور خواهد شد آنها را منهدم کند

... حرکت کشتی‌های بازرگانی به بهترین نحو در خلیج‌فارس جریان دارد

... فرمانده نیروی دریایی عراق اظهار داشت که نیروی دریای ایران به طور میانگین در روز چهار ناوچه توپدار از دست داده است. وی افزود روز چهارشنبه گذشته (59/7/2)، یک مین جمع‌کن و شش ناوچه توپدار ایرانی که خدمه هریک 30 نفر بوده، از بین رفته است، وی گفت عراق دو ناوچه از دست داده است.

جمهوری‌اسلامی ایران (اوضاع داخلی، مواضع و...)

نخست‌وزیر (آقای رجائی): ما به کشورهای ابوظبی، اردن، کویت و کشورهای مشابه اطلاع داده‌ایم که در جریان کمک‌های آنها به عراق هستیم. اگر آنها نظرشان را صریح بیان نکنند، باید مسئولیت ناشی از جنگ را بپذیرند. در همین حال که من با شما صحبت می‌کنم، برادران ما در شهرهای دزفول، اهواز، آبادان، خرمشهر و... بسیج شده‌اند و با اسلحه علیه دشمن متجاوز می‌جنگند. پس ما هم همین مسئولیت را داریم. این عراق نیست که با ما می‌جنگد، بلکه برابر ما ابرقدرتی مانند امریکاست

...برای ما مسأله عراق خیلی جزئی است و عراق خیلی زودتر از آن که صاحب نظران تصور می‌کنند، به زانو درخواهد آمد. روزی که آخرین گلوله را رها کنیم، جنگ اصلی ما شروع می‌شود و ما به یاری خدا تا آخرین نفس دفاع خواهیم کرد.

حجت‌الاسلام خامنه‌ای: ما با صدام و با رژیم متجاوز او مذاکره نخواهیم کرد، زیرا میان یک رژیم اسلامی و یک رژیم کافر طاغوتی، میان حق و باطل، مصالحه معنی ندارد.

مواضع و اقدامات ضدانقلاب

شهربانی استان خوزستان اعلام کرد: اعضاء سازمان خلق عرب در لشکر آباد اهواز از دولت بعثی عراق حمایت کرده، اعلامیه‌هایی در این مورد پخش نموده‌اند. آنها عرب‌های مرزنشین را با زور به همکاری وادار می‌کنند.

رادیو ایران (وابسته به بختیار): با وجود تجهیزات مدرن ارتش، سرنوشت کشور در دست کسانی است که به تاکتیک‌های جنگی وارد نیستند.

رادیو صدای آزاد (گروه سلطنت‌طلب): شرایط جنگی به رژیم خمینی کمک بسیار کرده است تا جنگ را بهانه‌ی کمبودها، مشکلات و آشوب‌های کشور قرار دهد.

عراق (اوضاع داخلی، مواضع و...)

رئیس جمهور عراق: عراق در جنگ یک هفته‌ای خود با ایران به اهداف نظامیش دست یافته است و اینک شرایط خود را برای آتش‌بس و انجام مذاکرات مستقیم ارائه می‌دهد. ایران باید حق حاکمیت عراق بر شط‌العرب و سه جزیره کوچک در تنگه هرمز را به رسمیت بشناسد و به مردم ایران حقوق کامل دمکراتیک اعطاء کند.

صدام: ما قصرشیرین را گرفته‌ایم، گیلان‌غرب را گرفته‌ایم، اهواز را گرفته‌ایم، خرمشهر را گرفته‌ایم. آبادان را گرفته‌ایم و داریم به دزفول نزدیک می‌شویم. هدف بعدی ما تسلط بر جزایر تنب و ابوموسی و تسلط کامل بر تنگه هرمز است. هدف بزرگ ما عربی کردن خالص حوزه خلیج‌(فارس) است.

اطلاعیه سازمان حرکت مردم مسلمان عراق: به کشورهای امریکا، شوروی، فرانسه و چین و حکام سرزمین‌های اسلامی که از رژیم بعث عراق حمایت می‌کنند، اخطار می‌شود: چنانچه ارسال اسلحه به عراق را ادامه دهند سفارتخانه‌‌ها و موسسات آنها در کشورهای عربی و اروپایی به آتش کشیده خواهد شد. تلاش‌های صلح عراق در پاسخ به قطعنامه 479 شورای امنیت با ارسال نامه‌ای برای دبیرکل سازمان‌ملل ضمن پذیرش قطعنامه، آمادگی خود را برای توقف فوری جنگ و تمایل خود را به مذاکره مستقیم از طریق طرف ثالث اعلام کرد و ابراز امیدواری نمود که شورای امنیت ایران را به پذیرش قطعنامه وادار نماید.

شورای امنیت پس از 6 روز بحث و تبادل‌نظر خواهان پایان دادن به جنگ شد و به دکتر والدهایم مأموریت داد تا امکانات برقراری صلح را از طریق مذاکره بررسی کند و گزارش خود را ارائه نماید. جلسه شورای امنیت با حضور نماینده عراق و در غیاب نماینده ایران برگزار شد. ساف از تمامی رهبران عرب خواست از کوشش‌های یاسر عرفات برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق حمایت کنند و خواستار آتش‌بس فوری شوند.

صدام امروز در بغداد با ضیاءالحق، رئیس جمهوری پاکستان ملاقات خواهد کرد. وی که برای انجام یک مأموریت حسن‌نیت اسلامی به بغداد رفته، پیش از این که تهران با بنی‌صدر ملاقات کرد، ولی نتوانست راه‌حلی برای پایان جنگ بیابد. نمایندگان انگلیس، چین و فرانسه در سازمان‌ملل پشتیبانی خود را از میانجیگری پرزیدنت ضیاءالحق بین تهران و بغداد اعلام کردند.

صدام: ما قطعنامه شورای امنیت را مبنی بر پایان دادن به جنگ قبول داریم. وزیر خارجه عراق جهت توضیح وضعیت کشورش برای شورای امنیت در درگیری با ایران، وارد نیویورک شد. نماینده عراق در سازمان‌ملل: تمام اعضای این شورا می‌دانند که ایران پیشنهاد آتش‌بس را رد کرده است و از آنجائی که به اعتقاد من قطعنامه شورا به سود دو طرف است هم ایران و هم عراق باید به آن احترام بگذارند و دست از جنگ بردارند

... نماینده عراق در سازمان‌ملل نسبت به اقدام شورای امنیت در تصویت قطعنامه مکزیک و نروژ درغیاب وزیر امور خارجه عراق اعتراض کرد. وی از شورا خواسته بود تا ورود وزیر خارجه عراق، رأی‌گیری را به تاخیر اندازد.

بنی‌صدر در دیدار با هیأت حسن‌نیت کنفرانس اسلامی: بهترین راه پایان جنگ این است که دنیای اسلام به متجاوزین بفهماند در تعارض بین حق و باطل بی‌طرف نیست و از حق حمایت می‌کند.

وزارت خارجه ایران طی بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران آماده مذاکره با عراق نیست و هیچ وساطتی را در این درگیری نمی‌پذیرد. در پاسخ به قطعنامه سازمان‌ملل که خواستار قطع جنگ است، واکنش عراق خوش آیند بود، لکن ایران اعلام کرد تا خروج آخرین سرباز عراقی به جنگ ادامه خواهد داد. مواضع و اقدامات کشورها نماینده امریکا در سازمان‌ملل: اگر عراق از امریکا کمک بخواهد هرگونه امکانات نظامی را در اختیار عراق قرار خواهد داد. سخنگوی وزارت خارجه امریکا: ما هم‌صدا با سایر کشورها، خواستار آتش‌بس هستیم، امّا کیفیت و شرایط این آتش‌بس باید مورد بحث قرار گیرد... به نظر ما جنگ تحمیلی جدی است. ما نگران آن هستیم که جنگ توسعه یابد. ما با الحاق اراضی از طریق زور مخالفیم.

معاون وزیر خارجه امریکا: جنگ ایران و عراق ممکن است آن قدر گسترش یابد که دیگر قابل کنترل نباشد و دگرگونی‌های مهمی را به زیان ایران به وجود آورد... ایالات متحده پاره‌پاره شدن ایران را نخواهد پذیرفت... اتحاد جماهیر شوروی می‌داند که ایالات متحده در صورت دخالت آن کشور ساکت نخواهد نشست.

وزیر خارجه آمریکا به طور جداگانه با معاون وزارت خارجه عمان و وزرای خارجه بحرین، پاکستان و مصر که برای شرکت در جلسات مجمع عمومی سازمان‌ملل به نیویورک رفته‌اند، دیدار و تبادل نظر کرد و گفت: آمریکا منتظر نتایج میانجیگری کنفرانس اسلامی و سازمان‌ملل‌متحد است.

واشنگتن پست: کارتر قصد دارد رژیم خمینی را تا انجام انتخابات ریاست جمهوری سرنگون سازد و یک رژیم متمایل به آمریکا سرکار آورد.

نماینده شوروی در سازمان‌ملل متحد: جنگ ایران و عراق پاسخگوی منافع دو کشور نیست و شوروی همچنان از ایران و عراق می‌خواهد سلاح‌های خود را به زمین گذاشته، سر میز مذاکره بنشینند.

رادیو مسکو: امپریالیسم آمریکا بین دو کشور ضدامپریالیستی ایران و عراق آتش‌افروزی نموده است. وزارت پست و تلگراف فرانسه تصمیم گرفت از پذیرش نامه‌های ارسالی به ایران خودداری ورزد. خالد، شاه عربستان طی یک تماس تلفنی با صدام حمایت خود را از عراق در جنگ با دشمن اعراب اعلام کرد. رئیس دولت امارات عربی متحده از کشورهای منطقه خواست بی‌طرفی کامل خود را حفظ کنند و از عراق حمایت نکنند.

شمس اردکانی، سفیر ایران در کویت: نیروهای مغربی و اردنی برای کمک به نیروهای عراقی واردعراق شده‌اند.

وزیر دفاع اسرائیل: چنانچه تهران از سیاست خصمانه خود نسبت به اسرائیل دست بردارد، اسرائیل آماده است به ایران کمک کند.

وزیر ارشد کابینه ژاپن: ژاپن از آمریکا و روسیه خواهد خواست تا از مداخله در نبرد ایران و عراق پرهیز کنند، زیرا اگر دو ابرقدرت از مداخله خودداری کنند، جنگ ایران و عراق می‌تواند به سرعت پایان یابد. وزیر انرژی ونزوئلا پس از ملاقات جداگانه با سفیر ایران و عراق در کاراکاس، آمادگی ونزوئلاا رابرای میانجی‌گری در جنگ ایران و عراق اعلام کرد. دکتر عتیبه، دبیرکل اوپک در تلگرافی به وزیر نفت عراق ضمن محکوم کردن حمله به تاسیسات اقتصادی عراق توسط ایران، اعلام کرد که تمام امکانات دبیرخانه عمومی کارکنان اوپک را در اختیارعراق قرار خواهد داد.

مسائل خلیج‌فارس و اقتصاد بین‌الملل کارتر: من با رهبران کشورهایی که متحد ما هستند، هم در غرب و هم در میان کشورهای اسلامی در تماس هستم و هر کاری که برای باز نگه داشتن تنگه هرمز لازم باشد، انجام خواهم داد.

کارتر: از سران کشورهای آلمان فدرال، ژاپن، ایتالیا، فرانسه و انگلستان خواسته است برای بررسی اثرات بسته شدن احتمالی تنگه هرمز، در پایتخت یکی از کشورهای مذکور تشکیل جلسه دهند.

کارتر: در صورتی که تنگه هرمز مسدود شود، حاضر است در یک نیروی دریایی که به خلیج فرستاده شود، شرکت کند.

سناتور جاکوب جاویتس در دیدار با کارتر گفت: متحدین آمریکا باید در کلیه اقداماتی که در منطقه به عمل می‌آید، شرکت داشته باشند. وزیر نفت امارات متحده‌عربی گفت که کشورش حاضر است در صورت کمبود نفت، تولید نفت خام خود را افزایش دهد.

ایندراگاندی، نخست‌وزیر هند: جنگ ایران و عراق به تامین تولیدات نفتی هند لطمه وارد خواهد کرد.

تحلیل‌ها و تفسیرها رادیو آمریکا به نقل از نیویورک تایمز: عراق از آنجا که قدرت نظامی برتر است، قصد دارد آقای خلیج‌فارس شود. موفقیت‌های عراق نشان می‌دهد این کشور به سوی هدف‌های خود پیش می‌رود. درمقابل، قدرت نیروی هوایی ایران به نصف کاهش یافته و نیروی دریایی ایران چنان ضعیف شده که مأموریت دادن به آن یعنی بازی با مرگ.

رادیو آمریکا: جرج بال، معاون پیشین وزارت امور‌خارجه آمریکا طی مقاله‌ای در واشنگتن پست نوشت: اگر تداوم جنگ ایران و عراق باعث شود آمریکا در مقابل ارسال وسایل یدکی و تجهیز اتنظامی شوروی به عراق، به ایران نزدیک شده و بخواهد توازن سیاسی و نظامی برقرار نماید، در مقابل قوم عرب قرار می‌گیرد و منافع غرب را در منطقه به خطر می‌اندازد.

رادیو مسکو: سیاستمداران آمریکا با این که سعی دارند دخالت مسلحانه آمریکا را در این منطقه (خلیج‌فارس) که مقدمات آن فراهم می‌شود، موجه جلوه دهند، تلاش می‌کنند تمایل به مداخله‌ خود رابه اتحاد شوروی نسبت دهند، امّا... اتحاد جماهیر شوروی با مداخله کشورهای خارجی در امور ایران و دیگر کشورها به هر بهانه که صورت گیرد، مخالف بوده و هست.

رادیو مسکو به نقل از واشنگتن پست: ایالات متحده و کشورهای پیمان آتلانتیک در پی تأسیس یک نیروی بین‌المللی برای تضمین واردات نفت به غرب هستند. ناوگان جنگی آمریکا مستقر در خلیج و نیروی مداخله سریع، زیر پرچم این نیروی بین‌المللی فعالیت خواهند کرد.

خبرگزاری تاس: برخوردهای نظامی دو کشور به جنبش آزادیبخش ملی در خاورمیانه لطمه خواهد زد و عملاً هر دو کشور را تضعیف می‌کند. گسترش نبرد در خدمت اهداف گروه‌های امپریالیستی آمریکایی است و منجر به افزایش دخالت آمریکا در خاورمیانه می‌شود.

رادیو لندن: آمریکا مایل نیست شاهد تسلط عراق بر خلیج‌فارس باشد، زیرا عراق از تندروترین اعضای اوپک است. پیشروی نیروهای عراق به سوی تنگه هرمز از طریق آب‌های تحت کنترل کشورهای خلیج‌فارس که طرفدار عراق هستند، بر نگرانی آمریکا افزوده است. از سوی دیگر، مناقشات ایران و آمریکا باقی است و گروگان‌های آمریکایی همچنان در اسارت به سر می‌برند. شوروی از موقعیت نامناسب آمریکا حداکثر بهره‌برداری را کرده و به آمریکا هشدار داده که هرگونه اقدام نظامی آن کشور برای باز نگه داشتن تنگه هرمز از نظر مسکو یک مداخله غیرقابل توجیه خواهد بود. در حالی که انگلستان در نگرانی آمریکا شریک است، سایر کشورهای متحد آمریکا به ویژه آلمان غربی و ژاپن صریحاً از همکاری در یک اقدام مشترک خودداری ورزیده‌اند.

رادیو کلن: ستاد ارتش عراق فکر می‌کرد که واحدهای نظامی عراق می‌توانند در یک جنگ برق‌آسا مانند جنگ 1967 اعراب و اسرائیل، ایران را به زانو درآورند، امّا عراقی‌ها نتوانسته‌اند جز درموارد کوچکی از نوار مرزی، پیشرفت‌هایی حاصل کنند. اهداف عراق از آغاز جنگ، بازپس‌گیری مناطق مورد ادعا و وادار کردن ایران به دست برداشتن از دخالت در اوضاع این کشور بود. در تهران این ادعاها غیرمنطقی تلقی شده و رهبران ایران در پاسخ پیشنهاد آتش‌بس صدام گفته‌اند تا زمانی که عراق نیروهای خود را از ایران فرا نخوانده، هیچ‌گونه پیشنهاد مذاکره یا میانجیگری را نخواهد پذیرفت.

رادیو کلن: حقوق حقه مرزی که عراق ادعای آن را دارد، چیست؟ وزیر خارجه عراق به قرارداد 1913 اشاره می‌کند که در سازمان‌ملل موجود است و براساس آن کنترل کامل شط‌العرب و سه جزیره در آب‌های هرمز و چند منطقه مرزی و منطقه نفت‌خیز خوزستان به عراق واگذار شده است. بنابراین حیات اقتصادی ایران در خطر است، زیرا هستی و حیات ایران به تولیدات نفتی خوزستان بستگی دارد. به نظر می‌رسد با تمام اقدامات بین‌المللی و منطقه‌ای که از سوی سازمان‌ملل و شوراهای بی‌طرف و کشورهای عضو بازار مشترک برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق به عمل می‌آید، درگیری دو طرف در آینده نزدیک به پایان نخواهد رسید.

رادیو اسرائیل: از هنگامی که انقلاب‌اسلامی پیروز شده، دولت ایران خود را پرچم‌دار دفاع از منافع اسلامی می‌داند. این امر باعث شده که هیچ‌یک از کشورهای عرب از ایران حمایت نکنند. حتی حافظ اسد نیز سکوت کرده و از ایران طرفداری نمی‌کند. بنابراین ایران امروز در صحنه کشورهای عرب و اسلامی تنها مانده و طرفداری ندارد... در حال حاضر نیروی زمینی عراق درخاک ایران مستقر است. اگر ایران در این لحظه آتش‌بس‌را بپذیرد، بدون شک این نیروها تا مدت زیادی در خاک ایران باقی خواهند ماند و معلوم نیست به چه نحوی خارج شوند. برای همین ایران ترک مخاصمه را موکول به خروج کامل قوای عراق از خاک خود کرده است.