قرارگاه وعده‌های لشکر

در تاریخ 17 آذر 1364 از زاهدان به منطقة غرب (گیلان غرب) اعزام و در دشت دیره مستقر شد و در دی 1365 به منطقة سومار عزیمت کرد و پس از الحاق یگان‌های تابعه در خطوط پدافندی، مستقر شد و حراست از مرزهای میهن اسلامی را در منطقة سومار به‌عهده گرفت و در اوایل سال 1365 لشکر به همراه سایر یگان‌های تابعه در عملیات کربلای 6، دفع تک‌دشمن شرکت داشت و ارتفاعات402 و کهنه‌ریگ را از دست دشمن آزاد کرد که در این مدت بارها توسط دشمن بمباران شیمیایی شد در عملیات دفع تک‌دشمن در 31 تیر 1367 شرکت بسیار فعال و در 5 مرداد 1367 در عملیات مرصاد شرکت و حضوری فعال داشته است.

پشتیبانی لشکر 88 زرهی در دوران دفاع مقدس

فعالیت یگان پشتیبانی لشکر به‌قدری سریع و به‌موقع بود که همة اقلام و اموال و دارایی لشکر را ثبت و ضبط و همزمان از همان روزهای آغاز جنگ و اعزام یگان‌ها به مناطق عملیاتی، تدارکات به موقع و خوبی انجام داده و هیچگونه مشکلی ازنظرِ پشتیبانی نداشتند. به مرور زمان و با استقرار گردان‌های مستقل لشکر و همچنین تیپ‌های 1 و 2 و 3 لشکر و سایر نیروهای لشکر که عمدتاً از سال 1364 به بعد در منطقة عمومی سومار و نفت‌شهر تجمیع شدند، یک پشتیبانی و تدارکات بسیار خوبی صورت گرفت و در‌واقع یگان پشتیبانی لشکر نیز یگان‌هایش تکمیل شد و تا پایان جنگ یگان‌های لشکر 88 زرهی را پشتیبانی می‌کرد.

اسامی فرماندهان پشتیبانی لشکر 88 زرهی از بدو تشکیل تا سال 1367

گردان 623 آماد و ترابری در دوران دفاع مقدس

 این گردان، در اوایل سال 1361 استعداد خود را به 50 درصد افزایش داد. پس از اینکه لشکر یگان‌های خود را به مناطق عملیاتی جنوب و غرب اعزام کرد، گردان آماد و ترابری پشتیبانی لشکر به مناطق عملیاتی اعزام شد و با تشکیل نقاط آمادی، وظیفه پشتیبانی از یگان‌های لشکر را به‌عهده گرفت. در راستای وظایف خطیر خود در عملیات‌های مختلف که لشکر شرکت داشته، گردان آماد و ترابری وظیفة مهم جابه‌جایی یگان‌ها و تدارک آنها را انجام داده و باعث شد که یگان‌های لشکر به‌موقع در عملیات شرکت کرده و برای این مرز و بوم افتخار و غرور ملی کسب کند. جابه‌جایی یگان‌های لشکر از منطقة سرزمینی به شمال غرب، غرب و جنوب کشور مخصوصاً ادوات و تجهیزات و انواع سلاح و مهمات، کار بسیار مهم و در عینِ حال دشواری است که بارها و به دفعات توسط گردان آماد و ترابری در طول سال‌های جبهه و جنگ صورت گرفت. پس از استقرار لشکر در منطقة گیلان غرب، گردان آماد و ترابری نیز به همراه پشتیبانی لشکر، به این منطقة اعزام و سپس به همراه لشکر به منطقة سومار و پس از مدتی به منطقة جنوب (فکه) عزیمت کرد. خدمات ارزندة گردان در تحرک و جابه‌جایی یگان‌ها ستودنی و قابل ذکر است.

اسامی فرماندهان گردان 623 آماد و ترابری از بدو تشکیل تا سال 1367

گردان 619 بهداشت و درمان در دوران دفاع مقدس

در اوایل سال 1361 استعداد و سازمان گردان به 50 درصد ارتقاء یافت و توانست پشتیبانی از یگان‌های لشکر را به‌عهده بگیرد. همزمان با اعزام یگان‌های لشکر به مناطق عملیاتی، این گردان با پشتیبانی لشکر به منطقة عملیاتی اعزام و با برپایی و تشکیل اورژانس و بهداری، یگان‌های لشکر را پشتیبانی می‌کرد. پس از اینکه لشکر در منطقة گیلان غرب (دشت دیره) مستقر شد، گردان بهداشت و درمان نیز به همراه سایر گردان‌های پشتیبانی به منطقة مذکور عزیمت کرده و از ‌آنجا‌ به همراه لشکر به منطقة سومار -که در دوران دفاع مقدس، خدمات درمانی و پزشکی بسیار زیادی اعم‌از درمان، اعزام، بستری و مداوای مجروحان و مصدومان‌ فراهم کرد- اعزام شد.

صورت اسامی فرماندهان گردان 619 بهداشت و درمان از بدو تشکیل تا سال 1367

گردان 624 نگهداری وتعمیر در دوران دفاع مقدس

هنگامی که لشکر با یگان‌های تابعة خود عازم مناطق عملیاتی غرب و جنوب کشور شد، گردان نگهداری وتعمیر نیز به همراه پشتیبانی لشکر عازمِ این مناطق شد و با تأسیس نقاط تعمیراتی و پشتیبانی به‌موقع باعث تسهیل و تسریع مأموریت‌های محولة لشکر گردید. این فعالیت چشمگیرِ گردان باعث می‌شد تا یگان‌های تابعة لشکر برای اجرای عملیات‌ها و مأموریت‌ها در خطوط پدافند مشکلِ خاصی نداشته باشند.

در زمان استقرار لشکر در منطقة گیلان غرب (دشت دیره) گردان نگهداری و تعمیر نیز به این منطقه اعزام و سپس همراه لشکر به منطقة سومار و نفت‌شهر جابه‌جا شد. در طی سال‌های دفاع مقدس، خدمات و فعالیت‌های این گردان آن‌قدر زیاد بود که اکثر یگان‌های تابعة لشکر احساس هیچ مشکلی نداشتند. بعد از آن این گردان به منطقة فکه عزیمت کرد.

صورت اسامی فرماندهان گردان 646 نگهداری و تعمیر از بدو تشکیل تا سال 1367

گردان مستقل 738 تکاور در دوران دفاع مقدس

در خرداد 1362 از میان پرسنل یگان‌های توپخانة لشکری و سایر یگان‌ها در زاهدان تشکیل و در اولین مأموریت خود به منطقة عملیاتی سردشت اعزام شد و پس از اجرای مأموریت پدافندی، مجدداً در اسفند 1362 به زاهدان بازگشت و مجدداً با پرسنل جدید سازماندهی شده و به منطقة سردشت تحت فرمان تیپ 3 لشکر 64 ارومیه، به‌عنوانِ یک یگان پدافندی قرار گرفت و در بهمن 1363 با عزیمت به زاهدان و تجدید سازمان، به منطقة عملیاتی سنندج و مریوان اعزام شد و در مدت استقرار در پایگاه‌های متعدد، با گروه‌های معاند ضدانقلاب کومله و دمکرات از نظام، ملت و کیان ایران اسلامی حراست و نگهبانی کرد.

در مهر 1364 پس از اجرای مأموریت محوله به زاهدان بازگشت. پس از تجدید سازمان به منطقة سقز و بانه عزیمت کرد و در اردیبهشت 1365 نیز پس از چندماه، مجدداً برای بازسازی و تجدید سازمان به زاهدان بازگشت و مجدداً به منطقة قصرشیرین و از آنجا به سومار اعزام شد و ماموریت‌های مختلف محوله را با تلاش و ایثار و مقاومت جانانه‌ای به انجام رسانید و در مهر 1365 برابر امریة نیروی زمینی، این گردان به 738 تکاور تغییر نام یافته و جزء گردان‌های مستقل لشکر قرار گرفت. این گردان در تمامی عملیات‌هایی که در مناطق شمال غرب و غرب به‌ویژه سومار انجام گرفته حضور و شرکت فعال داشته و افتخارات زیادی نیز آفرید.

اسامی فرماندهان گردان 738 تکاور از بدو تشکیل تا سال

گردان مستقل 212 سوارزرهی در دوران دفاع مقدس

پس از شروع جنگ تحمیلی، پرسنل گردان به‌طورِ داوطلب به‌عنوان خدمة تانک به لشکر 92 زرهی خوزستان و سایر یگان‌ها اعزام شد و سپس در گروه رزمی سلمان نیز در عملیات‌های مختلف شرکت کرد. با اعزام لشکر در تاریخ 1 آذر 1364 به منطقة گیلان‌ِغرب (دشت دیره) این گردان نیز با تمام وسایل و تجهیزات به آن منطقه عزیمت کرده و از تاریخ 16 بهمن 1365 در منطقة سومار و در خط پدافندی (ملاجعفر، میان‌تنگ، کانی شیخ) مستقر شد و در عملیات‌های مختلف در منطقة سومار به‌خصوص عملیات 31 تیر 1367 که در مقابل تیپ 366 عراق پایمردی کرد و از خود رشادت‌ها و جانفشانی‌های زیادی نشان داد، باعث شد فرماندة تیپ دشمن بنا به دستور صدام اعدام شود و در عملیات مرصاد در محور اسلام‌آبادِ غرب شرکت کند. با توجه به نوع مأموریت این گردان (اخذ تماس با دشمن)، به‌خوبی ضمن اجرای مأموریت محوله حتی سال‌ها در خطوط پدافندی به‌جای یگان‌های پیاده نظام و مکانیزه مشغول دفاع و حراست از این مرز و بوم بود. گردان سوار زرهی در دوران دفاع مقدس، در مقابل ارتش عراق به‌خصوص دفع تک‌های آن و به‌ویژه عملیات سراسری 31 تیر 1367 در سومار و منطقة میان‌تنگ آنقدر ایستادگی و جانفشانی کرد که ارتش عراق تا غروب آن روز نتوانست از مسیر و منطقة مسئولیت آن گردان پیشروی کرده و بعد از اسارت فرماندة گردان (سرگرد بیژن نوژن) و سایر رزمندگان و تقدیم شهدای زیاد، توانست از آن مسیر عبور و پیشروی کند.

اسامی فرماندهان گردان مستقل 212 سوار زرهی از بدو تشکیل تا سال 1367

گردان مستقل 419 مهندسی در دوران دفاع مقدس

این گردان در خرداد 1361 از گروه 11 مراغه جدا شد و به لشکر 88 زرهی سیستان و بلوچستان اختصاص یافت. قبل از ورود گردان به لشکر، پرسنل آن به‌طور داوطلبانه در عملیات‌های نامنظم چریکی در منطقة دشت عباس و دهلاویه فعالیت داشتند و یک گروهان نیز در پشتیبانی گروه رزمی سلمان در مناطق عملیاتی جنوب و عملیات‌های فتح‌المبین و ... شرکت داشته و یک گروهان تا سال 1364 در پشتیبانی لشکر 30 گرگان و تیپ 1 زاهدان در منطقة عملیاتی مریوان- پنجوین فعالیت مستمر داشتند و نسبت به ایجاد میادین مین و موانع و برداشت موانع فعالیت کردند. بعد از اعزام لشکر در سومار و نفت‌شهر شرکت داشت که تعداد زیادی از پرسنل کادر و وظیفه در خط مقدم به شهادت رسیدند. تلاش‌های کم نظیر و ستودنیِ گردان مهندسی لشکر در دوران دفاع مقدس به شرح زیر است:

1. احداث جاده‌های مواصلاتی برای همة یگان‌ها حتی در خطوط مقدم، احداث خاکریزهای دو لایه برای یگان‌ها در خط، احداث مواضع تانک، توپخانه، زاغه مهمات، سوله‌‌های اورژانس و ...؛
2.  تهیه و شناسایی مکان و برداشت آب شرب برای همة یگان‌ها در خط و پشت خط؛
3. خنثی‌سازی میادین مین و تله‌های انفجاری برای عملیات‌های تک‌محدود و گسترده در شب‌های عملیات؛
4. مین‌گذاری و احداث موانع جلوی نیروی خودی و دشمن که کارِ بسیار دشواری بود؛
5. . احداث پل، سایت و ...؛
6. پاکسازی میادین مین و تله‌های انفجاری و سیم‌خاردار به‌جا‌مانده از دشمن در منطقة فکه و سومار از سال 1370 تاکنون که همچنان ادامه دارد.

اسامی فرماندهان گردان مستقل 419 مهندسی از بدو تشکیل تا سال 1367

گردان مستقل 412 مخابرات در دوران دفاع مقدس

در تاریخ 1 آذر 1364 گردان مخابرات به‌همراه لشکر 88 به منطقة عملیاتی غرب (دشت دیره) اعزام و همزمان دسته‌های یکم و سوم جلویی به سرپرستی ستوان قمری و قدیری سازماندهی و به تیپ یکم در منطقة عملیاتی مریوان و تیپ سوم منطقة عملیاتی سومار اعزام شدند.

برای اولین بار ارتباط تاکتیکی توسط گردان مخابرات در سطح لشکر و تیپ‌های تابعه برقرار شد. سرگرد غلام‌محمد مظاهری در منطقة عملیاتی غرب (سومار) فرماندهی گردان را به‌عهده داشته‌ که در تک‌شیمیایی دشمن در 16 مهر 1367 به درجة رفیع شهادت نائل شد.

اسامی فرماندهان گردان مستقل 412 مخابرات از بدو تشکیل تا سال 1367

در خرداد 1362 گردان پیادة 1951 قدس از پرسنل پایور به‌صورتِ داوطلبانه و کارکنان وظیفه‌یگان‌های تابعة لشکر تشکیل شده و به منطقة شمال ‌غرب (مریوان) اعزام شد که پس از انجام مأموریت به زاهدان مراجعت کرده و پس از سازماندهی مجدد، بلافاصله بنا به دستور به منطقة سومار اعزام شد و در سال 1365 با تغییر ماهیت به نام گردان 763 پیاده در تابعیت تیپ 1 زرهی قرار گرفت و در همة عملیات‌های منطقة غرب (سومار) همراه تیپ شرکت کرده است.

در فروردین سال 1364 گردان 1943 قدس از پرسنل پایور و کارکنان وظیفة یگان‌های تابعة لشکر در زاهدان تشکیل و در پاییز سال 1364 به‌منظورِ برقراری تأمین محور بانه به کردستان عازم منطقة شمال غرب شد. سپس در زمستان سال 1364 به منطقة سومار اعزام شد و در خطوط پدافندی قسمت سمت چپ ارتفاع 402 و کهنه‌ریگ مستقر گردید. در سال 1365 با تغییر ماهیت به گردان 765 پیاده در تابعیت تیپ 2 زرهی قرارگرفت و همراه سایر یگان‌های تیپ در کلیة عملیات‌های تیپ شرکت فعال داشته است.

در تیر 1362 گردان 1904 قدس با استفاده از کارکنان پایور و وظیفه، مازاد یگان‌های تابعة لشکر در زاهدان تشکیل شده و پس از سازماندهی و آموزش کارکنان در نیمة دوم سال 1362، به منطقة عملیاتی شمال غرب مریوان عزیمت کردند و در پاکسازی روستاهای اطراف مریوان شرکت کردند.

در اسفند سال 1362 پس از خاتمة مأموریت، به زاهدان مراجعت کرده و پس از سازماندهی مجدد، به منطقة عملیاتی شمال غرب ( مریوان) اعزام شده و در ارتفاعات منطقه مستقر و به‌منظورِ امنیت منطقه مشغول به انجام وظیفه شد.

در 11 بهمن 1364 به منطقة عملیاتی غرب (‌سومار) عزیمت کرده و با تغییر ماهیت به گردان 764 پیاده در تابعیت تیپ 3 قرار گرفته است و در خطوط پدافندی مستقر و مشغول به دفاع از حریم مرزهای میهن اسلامی شد.

در خرداد 1362، گردان 1935 قدس با استفاده از کارکنان مازاد توپخانة لشکری و سایر یگان‌های لشکر تشکیل شده و پس از سازماندهی و آموزش، به منطقة شمال غرب سردشت رفتند و پس از انجام مأموریت به نحو احسن به زاهدان رجعت کردند و مجدداً پس از سازماندهی و آموزش به منطقة عملیاتی شمال غرب (سردشت) اعزام شدند و تحت فرمان تیپ 3 لشکر 64 قرار گرفتند. گردان به‌دلیل جابه‌جایی‌های متعدد از منطقة شمال غرب به زاهدان، از توان رزمی بالایی برخوردار شد. طی 3 مرحلة متوالی گردان در زاهدان نسبت به سازماندهی و آموزش کارکنان اقدام کرد. بالاخره در اردیبهشت 1365 به منطقة غرب قصرشیرین و از آنجا به سومار اعزام شده و در مأموریت‌های مختلف محوله تلاش و مقاومت جانانه‌ای از خود نشان داد. در مهر 1365 برابر دستورالعمل ابلاغی نیروی‌ زمینی ارتش به گردان 738 تکاور، تغییر نام داده و جزء گردان‌های مستقل لشکر قرار گرفت و در همة عملیات‌هایی که در منطقة سومار انجام‌ گرفت، شرکت فعال داشته‌ است.

پدافند هوایی لشکر 88 در دوران دفاع مقدس

گردان 379 پدافند هوایی در تاریخ 15 مرداد 1360 یک آتشبار به استعداد 8 قبضه توپ 23‌م.م به‌منظورِ شرکت در عملیات‌های آزادسازی آبادان به منطقة جنوب (ماهشهر) اعزام شد. در اوایل اسفند 1360 یک دسته به تعداد 4 قبضه تیربار 5/14‌م.م به‌همراه گروه رزمی سلمان فارسی اعزامی از لشکر، به منطقة جنوب (رقابیه و میش‌داغ) اعزام شد. گردان به چهار آتشبار تیر و یک آتشبار ارکان با تجهیزات کامل 80 درصد تجهیز شد. این گردان در عملیات‌های مهم و سرنوشت‌سازی همانند عملیات ثامن‌الائمه و شکست حصر آبادان با یک آتشبار حضور و شرکت فعال داشته و نیز در عملیات فتح‌المبین و عملیات رمضان هم با یک آتشبار شرکت داشته‌ است. همزمان با اعزام عناصر باقیماندة لشکر 88 زرهی به مناطق عملیاتی، تمامی عناصر این گردان از زاهدان به مناطق عملیاتی دشتِ دیره (سرپل ذهاب) اعزام شد و همزمان با تشکیل توپخانة لشکر 88 در سال 1364 پوشش هوایی همة یگان‌های لشکر را تأمین کرد و حتی عناصری از این گردان که در منطقة سیستان مستقر بودند، عازم اهواز شدند و مسئولیت پوشش هواییِ شرکت نفت آنجا را به‌عهده گرفت و  بعد از اتمام جنگ در سال 1367 به یگان اصلی خود ملحق شد. یک آتشبار پدافند هوایی در همة عملیات‌های انجام‌شده در منطقة جنوب، شرکت داشته است. در تاریخ 21 بهمن 1363 نیز  یک آتشبار به‌عنوانِ کمک مستقیم هوایی تیپ 1 زرهی زاهدان به مریوان نقل مکان کرده و به‌همراه تیپ بوده است. در همة عملیات‌های انجام‌شده در منطقة سومار، پوشش هوایی یگان‌های لشکر به‌عهدة این گردان بوده و شهدای بسیاری تقدیم اسلام و انقلاب کرده است.

اسامی فرماندهان گردان 379 پدافند هوایی از بدو تشکیل تا سال 1367

توپخانة لشکر 88 زرهی در دوران دفاع مقدس

توپخانة لشکر 88 زرهی زاهدان با 3 گردان توپخانه و یک آتشبار ارکان در سال 1361 تشکیل و تکمیل شده و درنهایت شکل ‌گرفت که با سایر یگان‌هایی که به‌صورتِ گروه‌های رزمی به منطقة جنوب و غرب اعزام می‌شد، آتشبارهایی از توپخانه نیز به‌صورتِ کمک‌مستقیم، عازم مناطق عملیاتی ‌شدند و در عملیات‌های فتح‌المبین، بیت‌المقدس، رمضان و والفجر 4 حضور و شرکت فعال داشتند. در سال 1365 استعداد توپخانة لشکر 88 به چهار گردان افزایش یافت و شامل 3 گردان کمک مستقیم به نام گردان‌های 356 (130م.م) و 300 (155م.م) و گردان 23‌م.م پدافند هوایی و یک آتشبار ارکان شد.

توپخانة لشکر 88 طی سال‌های استقرار در منطقة عملیاتی سومار و نفت‌شهر، آتش پشتیبانیِ لشکر را به‌شکل مطلوب و شایسته‌ای اجرا و حمایت کرد؛ به‌خصوص در دفع تک‌های دشمن و در شب‌های عملیات تک‌های محدود، کربلای 6 هجوم سراسری در تاریخ 31 تیر 1367 عراق عملیات منافقان در خاتمة جنگ از خود رشادت و ایثارگری زیاد نشان دادند.

اسامی فرماندهان توپخانة لشکری لشکر 88 زرهی از بدو تشکیل تا سال 1367

مشخصات فرماندهان لشکر 88 زرهی از بدو تأسیس تا سال 1367 (قبل از تفکیک و استقلال تیپ‌ها)

انتهای پیام/