به گزارش فائزون؛‌ تشریح و بازخوانی عملیات خیبر منتشر شد.

* نگاه راهبردی: با توجه به راهبرد جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تعقیب و تنبیه متجاوز پس‌از فتح خرمشهر، فرماندهان عالی جنگ تصمیم گرفتند عملیات خیبر را در منطقۀ عمومی هورالعظیم که منطقه‌ای به‌دور از انتظار دشمن بود با استفاده از اصل غافل‌گیری، و برای تحت فشار قراردادن دشمن در شرق بصره اجرا کنند. نیروهای عراقی هم برای تثبیت مواضع خود و با ایجاد موانع مصنوعی و تقویت موانع طبیعی شرق بصره به‌ویژه بهره‌گیری از مواضع طبیعی اروندرود و هورالعظیم می‌خواستند مانع ورود نیروهای ایران به داخل خاک عراق شوند. دشمن که اطمینان کامل از وجود مانع طبیعیِ «هوالهویزه» داشت، هرگز فکر نمی‌کرد قوای ایرانی از این منطقه، عملیاتی را علیه آنان اجرا کند؛ به همین دلیل هیچ‌گونه مانعی برای ایجاد پدافند در این منطقه در نظر نگرفته‌ بود.

فرماندهان سپاه پاسداران که درپیِ عملیات والفجر مقدماتی، در آن منطقه حضور یافته‌ بودند، با مشاهدۀ نقاط ضعف دشمن در منطقۀ «هورالهویزه» به‌سرعت عملیات خیبر را طراحی کردند و با استفاده از تجربۀ به‌دست‌آمده از عملیات والفجر مقدماتی، ضریب امنیت را شدت بخشیدند و رعایت حفاظت اطلاعات را اصل قرار دادند. علاوه‌بر این، دو موضوع مهم دیگر در دستورکار قرار گرفت: موضوع اول فعالیت‌های شناسایی بود که با توجه به رعایت اصل حفاظت، به نیروهای بومی سپاه خوزستان واگذار شد؛ زیرا برای نفوذ، به زبان عربی تسلط داشتند و موضوع دوم، ایجاد ظرفیت جدید در سازمان رزم سپاه پاسداران و ایجاد قابلیت عملیات آبی–خاکی بود که برای اولین بار استفاده شد. بر همین اساس، یگان دریایی سپاه (قرارگاه نوح) تأسیس شد. درعین‌حال، برای جلوگیری از هوشیاری دشمن، قرارگاه دریایی سپاه در بوشهر فعال شد تا تلاش جدیدی به‌منظور افزایش فعالیت در خلیج فارس تلقی شود.

* موقعیت منطقه: منطقۀ عملیاتی، شرق رودخانۀ دجله و قسمتی از شرق اورندرود (شط‌العرب) را دربر می‌گرفت و هورالهویزه (هورالعظیم) و دو جزیرۀ مجنون شمالی و جنوبی و دو منطقۀ طلاییه و پاسگاه زید، شاخص‌ترین عارضه‌های منطقۀ عملیاتی بودند.

* مأموریت لشکر 41 ثارالله: لشکر 41 ثارالله تحت فرماندهی قرارگاه حنین، مأموریت داشت در مرحلۀ اول بعداز تصرف سرپل به‌دست لشکر 27 محمد رسول‌الله(ص)، از لشکر 27 عبور و تا ساحل رودخانۀ دجله و نشوه پیشروی کند. برای اجرای این مأموریت همۀ امکانات پیش‌بینی شده‌بود، قایق‌ها، هاورکرافت‌ها و بالگردهای هوانیروز ارتش برای تسریع در انتقال نیروها و امکانات؛ اما تحولات میدان نبرد در مرحلۀ اول سبب شد لشکر ثارالله تلاش اصلی را متوجه جزایر مجنون، شرق دجله و القرنه کند و ضمن الحاق با نیروهای محور طلاییه-نشوه به‌دلیل اهمیت انتقال نیرو و مهمات برای ادامۀ عملیات، درنهایت در نشوه با یگان‌های قرارگاه کربلا الحاق کند و مأموریت قبلی به سایر یگان‌های عمل‌کننده محول شود.

* شرح عملیات: مقاومت بسیار شدید دشمن در محور طلاییه، که پیشروی لشکر 27 را سد کرده‌بود، مأموریت لشکر 41 ثارالله را منتقی کرد و گردان‌های لشکر ثارالله برای ورود به جزایر مجنون آماده شدند.

لشکر 41 ثارالله ابتدا با چهار گردان به فرماندهی محمود پایدار، احمد امینی، رضا عباس‌زاده و سید جواد حسینی وارد جزیرۀ مجنون جنوبی شد. گردان‌ها نخست روی سیل‌بندهای میانی و شرقی جزیره مستقر شدند و بعد از نبردی سخت و پی‌درپی دشمن را تا ضلع شمالی کانال سوئیب عقب زدند و با ایجاد خاکریز به دفاع از جزیره پرداختند.

شب دوم عملیات گردان‌های محرم و کربلا به خاکریز دشمن که بیش ‌از یک کیلومتر از خاکریز نیروهای خودی فاصله داشت، حمله کردند و با انهدام خط اول عراقی‌ها و پاکسازی آن، موقعیت خودی را بهبود بخشیده و تثبیت کردند. سپس سایر گردان‌های لشکر 41 ثارالله به تدریج وارد خط شدند و گردان‌هایی که در خط بودند، برای استراحت و بازسازی به عقب آمدند. آتش سنگین دشمن و بمباران‌های بی‌وقفۀ هوایی، پشتیبانی گردان‌های حاضر در خط را مختل کرده‌بود؛ به همین دلیل عمدۀ تدارک‌رسانی به‌ناچار در تاریکی شب انجام می‌شد و برای تسریع در امور پشتیبانی از رزمندگان اسلام، مهندسانِ جهادسازندگی و سپاه برای اولین بار در جنگ اقدام به ساخت پل‌های متحرک کردند که از قابلیت‌های زیادی برخوردار بود و به طول 13 کیلومتر بر روی هورالهویزه نصب شد. چنانچه بر اثر بمباران دشمن قطعاتی از این پل‌ها آسیب می‌دید، بلافاصله تعویض می‌شد. پس‌از گذشت یک ماه، رزمندگان اسلام تلاش‌های زیادی در تثبیت مواضع کردند و برای ادامۀ پیشروی به‌سمت شرقِ بصره به حفر دو کانال زیرزمینی در خط حد لشکر 41 ثارالله اقدام کردند. دشمن متوجه این اقدام شد و با شکافتن دژ ضلع غربی جزیرۀ جنوبی، آب را به‌سوی مواضع رزمندگان لشکر 41 ثارالله که در زمین‌های پست‌تری موضع گرفته‌بودند، سرازیر کرد. اگرچه اقداماتی برای کنترل جریان آب انجام گرفت، مقدورات ضعیف مهندسی، بر سرعت آب فائق نیامد و ضلع غربی جزیره را آب گرفت. در پی این اقدامِ دشمن رزمندگان لشکر 41 ثارالله به‌ناچار با تغییر موضع در نقاط مرتفع‌تر جزیره، خط پدافندی تشکیل دادند. دشمن در این عملیات مواضع خودی را به‌طور گسترده بمباران شیمیایی می‌کرد و تعدادی از رزمندگان لشکر به‌شدت صدمه دیدند و تعدادی نیز شهید شدند.

* رزمندگان اعزامی از سیستان و بلوچستان که در همۀ گردان‌ها و رده‌های لشکر 41 ثارالله سازماندهی شده‌بودند، در این عملیات حضور فعال داشتند که در رأس آنها قاسم میرحسینی مسئول طرح و عملیات لشکر و محمدحسین پودینه فرمانده تیپ و محور، حسن دهقان فرمانده گروهان یکی از گرادن‌های پیاده و علی کیخا فرمانده گروهان دوشکای لشکر بودند و تعدادی هم در سطح دیگر تیپ‌ها و گردان‌ها مسئولیت داشتند و تا آخرین روز حضور لشکر 41 ثارالله در این عملیات شرکت داشتند. سپس خط حد لشکر 41 ثارالله به یگان‌هایی از لشکر 21 حمزۀ ارتش تحویل داده شد و نیروهای لشکر 41 ثارالله از منطقه خارج شدند.

* نتایج راهبردی: عملیات خیبر نشان داد که قوای مسلح جمهوری اسلامی ایران می‌تواند در هر شرایط آب‌وهوایی و جغرافیایی عملیات‌های خود را طرح‌ریزی و اجرا کند. بروز این توانمندی موجب افزایش عزم بین‌المللی برای کنترل ایران و جلوگیری از شکست عراق شد؛ به‌طوری‌که برای حمایت از عراق و بازدارندگی توان رزمی ایران از 3 اسفند 1362 (زمان آغاز عملیات خیبر) تا 30 مهر 1363، 54 کشور دنیا، 474 طرح به‌نامِ صلح به سازمان ملل ارائه دادند و این سازمان در 11 خرداد 1363، قطعنامۀ 552 را برای پایان‌دادن به جنگ ایران و عراق تصویب کرد. ایران این قطعنامه و سایر قطعنامه‌هایی را که قبلاً تصویب شده بود، به‌دلیل اینکه حقوق ایران را تأمین نمی‌کرد، تأیید نکرد؛ اما این عملیات تأثیر بسیار زیادی در تحولات جنگ داشت. همچنین این عملیات، فرماندهان عالی جنگ جمهوری اسلامی ایران را بر اهمیت و تأثیر تجهیزات دریایی و آبی-خاکی آگاه کرد و آنان را برای کسب نتایج مهم و حیاتی مصمم کرد.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز برای تقویت سازمان خود توسعۀ تجهیزات دریایی و آبی-خاکی و توسعۀ یگان‌های دریایی را برای اجرای عملیات‌های آبی-خاکی ضرورتی حساس و حیاتی دانست و بدین ترتیب زمینۀ تشکیل نیروی دریایی سپاه در همین عملیات فراهم شد. این رهیافت توانمندی سپاه را در اجرای عملیات‌های عبور از هور و رودخانه‌های بزرگ افزایش داد و هستۀ اصلی عملیات‌های بدر، والفجر 8، کربلای 3، 4 و 5 شد. میرزایی عباس ،اطلس عملیات های لشکر 41 ثار اله در 8 سال دفاع مقدس ،انتشارا مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

ردۀ صف فرماندهان سپاه و بسیج اعزامی از استان سیستان و بلوچستان در عملیات خیبر

انتهای پیام/