شرح روز
حملات و درگیری‌های زمینی
جبهه جنوبی
در ساعت 2/24 بامداد، اداره مرکزی اطلاعات سپاه اعلام کرد: «200 تانک عراقی در مرز خرمشهر آماده ورود به شهر و اشغال آن هستند. 7 تانک از مرز خرمشهر وارد ایران شده است. توان خودی در مقابل دشمن، فقط حدود 200 نفر مسلح به ژ- 3 است. برادران سپاه به منظور ایجاد تاخیر در ورود نیروهای دشمن، پل خرمشهر (پل‌نو) را منهدم کرده‌اند.
وضعیت خودی در محور خرمشهر به قدری نامناسب است که در ساعت 00/50 بامداد، شهربانی به نقل از مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش اعلام کرد: طبق اطلاع موثق، خرمشهر سقوط نموده و تلاش نیروهای خودی برای جلوگیری از نفوذ عوامل دشمن به داخل آبادان و اهواز است.
گزارش بعدی اداره مرکزی اطلاعات سپاه حاکی است: «از یک سو مردم در تلاش برای مقابله با دشمن بوده، کراراً از سپاه درخواست سلاح می‌کنند، از سوی دیگر نیروها.... در حال تخلیه شهر هستند.» 
در ادامه این وضعیت و پیشروی دشمن، «حدود ساعت 8 صبح، نیروهای زرهی عراقی از طرف جاده تا 10 کیلومتری رسیده‌اند و در سمت دیگر با استفاده از پل پیش‌ساخته، از غرب پل‌نو رد شد‌ه‌اند و از مرز شلمچه تا پشت صد‌دستگاه خرمشهر رسیده‌اند. طولی نمی‌کشد که نیروهای دشمن به یک کیلومتری پادگان دژ می‌رسند. و با یک پیام رادیویی از مردم می‌خواهند که تجهیزات پادگان را به شهر منتقل کنند.» 
این وضعیت نامناسب یعنی تفوق نیروهای دشمن تا قبل از ظهر ادامه داشت تا این که با رسیدن نیروی کمکی و پشتیبانی بیش از پیش مردم، مقابله با دشمن تشدید گردید و با درهم کوبیده شدن قسمتی از نیروها و تجهیزات دشمن، باقیمانده آنها با به‌جای گذاشتن مقداری از امکانات خود مجبور به عقب‌نشینی شدند. 
آبادان نیز همچنان زیر آتش بمب‌ها و سلاح‌های دوربرد دشمن قرار دارد و نیروهای زرهی عراقی برای نفوذ به داخل شهر در تلاش هستند. در پی بهبود وضعیت خرمشهر، وضع آبادان نیز بهتر می‌شود. گزارش اداره مرکزی اطلاعات سپاه حاکی است: «در آبادان در ساعت 13/45، ارتش، سپاه و مردم به تانک‌های عراقی حمله کرده، 12 تانک را منهدم کردند و بقیه تانک‌ها مجبور به عقب‌نشینی شدند و مهمات زیادی از آنها به جای مانده است.» 
شب هنگام دوباره دشمن با اجرای آتش و به کارگیری تانک‌ها، تحرکات خود را شدت بخشید. سپاه اهواز وضعیت خرمشهر را در ساعت 21/30 چنین گزارش می‌کند: «نیروهای عراقی هنوز از پلیس راه عبور نکرده‌اند، 20 تانک آنها پشت انبار مخابرات شروع به پیشروی کرده‌اند. اکثر تانک‌های عراقی در قسمت جاده شلمچه مستقرند.» 
همچنین گزارش ساعت 22/15 ژاندارمری آبادان حاکی است: «از ساعت 21 روی پل خرمشهر با سلاح سنگین آتش می‌شود و هنوز ادامه دارد. به پاسگاه حمید در جاده خرمشهر حمله شده و پرسنل آن عقب‌نشینی کرده‌اند.»
در محور بستان، تلاش دشمن برای پیشروی در این منطقه ادامه دارد. روی شهر به طور مداوم اجرای آتش می‌شود، نیروهای خودی برای جلوگیری از نفوذ دشمن به بستان، پل ورودی جبهه بستان را منفجر کرده‌اند. از سوی دیگر، از ظهر امروز تعدادی از تانک‌های دشمن مستقر در پشت رودخانه فنیخی (شمال شرق بستان) به سمت حمیدیه حرکت کرده‌اند. اداره مرکزی اطلاعات سپاه ساعت22/30، وضعیت را چنین گزارش می‌کند: «نیروهای مهاجم به 20 کیلومتری اهواز رسید‌ه‌اند. نیروهای خودی در حال عقب‌نشینی هستند. عراقی‌ها از طرف دشت آزادگان به موازات رودخانه بستان پیشروی کرده‌اند و به حمیدیه رسیده‌اند و عن‌قریب پادگان حمیدیه را تصرف می‌کنند. آنها توسط تانک‌ها و سلاح‌های سنگین پشتیبانی می‌شوند.» 
جبهه میانی
جاده دهلران از دو طرف توسط دشمن قطع شده و شهر در محاصره قرار گرفته است. به گفته یک مقام استانداری ایلام: «حدود پنجاه تانک دشمن به طرف دهلران پیش می‌آید دو گردان خودی نیز در محاصره عراقی‌هاست. هم‌اکنون تا پاسگاه رضاآباد (منطقه مهران) در دست عراقی‌هاست. ما با کمبود تجهیزات روبرو هستیم. مثلاً از مهران تا صالح‌آباد فقط 3 قبضه توپ داریم.»
به گزارش اداره مرکزی اطلاعات سپاه: «برادران سپاه نقاطی از شهر اشغال شده مهران را مین‌گذاری کرده‌اند. پاسگاه عین‌خوش که در تصرف دشمن بود، بعد از 13 ساعت درگیری، پس گرفته شد و طی این نبرد چهار تانک دشمن به غنیمت درآمد و نفراتش دستگیر شدند. سد کنجان‌چم درمحور مهران پس از یک نبرد 5 ساعته بین برادران پاسدار و نیروهای دشمن، ظهر امروز به دست عراقی‌ها افتاد.»
طبق گزارشی از گروهان ژاندارمری ناحیه مازندران که در گروهان سومار مامور بوده است، تاکنون110 نفر از افراد این گروهان مفقود شده‌اند. 
اداره مرکزی اطلاعات سپاه طی گزارشی اعلام کرد: «نیروهای عراقی از قصرشیرین به طرف گیلان‌غرب پیشروی کرده، تا ساعت 16 امروز به 20 کیلومتری شهر رسیده‌اند و به دنبال آن ارتش به طرف اسلام‌آباد، پاسگاه قلاجه، عقب‌نشینی کرده است.» 
در گزارش ساعت 18 همین اداره آمده است: «گیلان غرب در حال سقوط است.»
از سوی دیگر، سپاه غرب کشور اعلام کرد: «حدود 70 تانک عراقی توسط نیروی هوایی و هواـ نیروز در سرپل ذهاب و دشت ذهاب منهدم شده است.» 
سپاه همدان اعلام کرد از 27 تفر برادران این سپاه که در پاسگاه‌های مرزی تیله‌کوه و گردنو مستقربوده‌اند، هیچ خبری نیست 
حملات و درگیری‌های هوایی
تهران، شب هنگام یک میگ عراقی به پالایشگاه تهران حمله کرد که خساراتی به پالایشگاه وارد نشد. هواپیمای دشمن مورد اصابت قرار گرفت و در نزدیکی کهریزک سقوط کرد».
بوشهر: در مقابله‌ای که با حملات هوایی دشمن به فرودگاه بوشهر در بعد ازظهر صورت گرفت، دو میگ عراقی سرنگون شد. 
خارک: طی مقابله با هجوم میگ‌های دشمن به خارک در شب گذشته یک میگ سرنگون شد. همچنین امشب با مقابله نیروی دریایی، دو هواپیمای متجاوز دشمن به خارک، سرنگون گردید. 
بندر امام‌خمینی: بعدازظهر امروز در حمله هواپیماهای دشمن، قسمتی از تاسیسات مجتمع پتروشیمی آتش گرفت. 
آبادان: از صبح امروز حملات هوایی دشمن به آبادان ادامه پیدا کرد و قسمت‌های دیگر از جمله تاسیسات نفتی هدف قرار گرفت. 
اهواز: عصر امروز مارون 1 و 2 توسط بمب‌افکن‌های عراقی بمباران شد و در یونیت منصوری (سه راه خرمشهر اهواز) یک میگ عراقی سقوط کرد. 
دزفول: دو میگ عراقی که قصد بمباران پایگاه وحدتی دزفول را داشتند، توسط تیربارهای پایگاه سرنگون شدند. 
کرمانشاه: بعدازظهر دو میگ دشمن، پالایشگاه کرمانشاه را بمباران کردند. بعد از آن، تجاوزدیگری صورت گرفت که هواپیماها مجبور به فرار شدند. امروز یک میگ در این منطقه سرنگون گردید. 
همدان: امروز و اوایل شب، فرودگاه همدان دوباره توسط میگ‌های دشمن بمباران شد که خساراتی به باند فرودگاه وارد گردید. در این حملات 2 هواپیمای دشمن سرنگون شد.
کاشان: امروز اطراف کاشان توسط هواپیماهای دشمن بمباران گردید که خسارتی در پی نداشت. 
قم: امروز در حوالی منظریه قم یک میگ عراقی سقوط کرد.
خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران 
اطلاعیه 51
... اطلاعات واصله حاکی است پاره‌ای از کشورهای همجوار و بعضی شیخ‌نشین‌های منطقه در صدد همکاری با دشمنان اسلام برآمده و قطعات یدکی لازم را در اختیار آنان می‌گذارند. اینان باید بدانند هرگونه همکاری با رژیم مزدور عراق به منزله دشمنی با جمهوری‌ اسلامی ایران تلقی می‌گردد و عواقب وخیمی را در بر خواهد داشت.
اطلاعیه 54 (متن کامل)
بسمه‌تعالی
هم‌میهنان عزیز و ملت مبارز ایران، از تاریخ 59/6/1 تا 59/7/3، ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران با مزدوران ارتش بعث عراق در نوار مرز غربی کشور از باویسی تا دهانه اروندرود درگیر عملیات منظم زمینی و از دهانه اروندرود تا آب‌های بوشهر درگیر عملیات دریایی بوده است و نیروی هوایی عملیات زمینی و دریایی را پشتیبانی کرده است.
در تمام این عملیات علاوه بر نیروی زمینی، دریایی و هوایی، ژاندارمری و سپاه پاسداران و نیروهای مسلح محلی نیز شرکت داشته‌اند. مناطق اصلی درگیری عبارتند از: منطقه باویسی، قصرشیرین، خان‌لیلی، نفت‌شهر، سومار، مناطق مرزی ایلام، مهران، دهلران، موسیان، فکه، بستان، خرمشهر و آبادان. 
1 منطقه باویسی: ارتش عراق با نیروهای زرهی چند‌بار به داخل خاک ایران نفوذ کرد و قصد قطع ارتباط سرپل‌ذهاب و قصرشیرین و هم‌چنین تصرف آنها را داشت که با دفاع سرسختانه ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران این حملات عقیم‌ ماند. هم‌اکنون نبرد در ارتفاعات مرکزی در داخل خاک ایران بین طرفین ادامه دارد. طرفین متحمل تلفات و ضایعاتی شده‌اند که خسارات و تلفات و ضایعات ارتش عراق بسیار زیاد است.
2 منطقه قصرشیرین: قسمت اعظم اهالی، قصرشیرین را ترک کرده‌اند. این شهر از 5 طرف مورد هجوم نیروهای زرهی عراق بوده است. روز اول، دوم و سوم مهر این شهر سنگین‌ترین حملات زمینی و هوائی ارتش عراق را تحمل کرده است. تلفات مردم غیرنظامی و خسارات وارده به شهر قابل ملاحظه است. در حال حاضر حمله ارتش عراق از دو سمت متوقف و در سه جهت دیگر نبرد به شدت ادامه دارد. در این منطقه قسمتی از نبرد در داخل خاک ایران و قسمتی در داخل خاک عراق جریان دارد و هم اکنون نبرد خیابانی در شهر قصرشیرین بین نیروهای خودی و دشمن وجود دارد و قسمت اعظم پاسگاه‌های مرزی عراق و تعداد قلیلی از پاسگاه‌های ایران در منطقه منهدم شده است. 
3 منطقه خان‌لیلی: در روزهای اولیه درگیری، 5 پاسگاه مرزی ایران به وسیله ارتش عراق به کلی منهدم شد. اینک ارتش عراق قسمتی از ارتفاعات مرزی منطقه را در اختیار دارد که تلفات و ضایعات نیروهای عراقی در این منطقه بسیار سنگین بوده است. پاسگاه‌های مرزی ایران و عراق در منطقه به کلی منهدم شده است. 
4 نفت‌شهر و سومار: شهر از سکنه خالی است و تاسیسات نفتی ایران و عراق خسارات فراوانی دیده است، نیروهای ایران منطقه مرزی را در کنترل دارند و ارتش عراق در این منطقه با تمامی تلاش‌ها موفق به نفوذ نشده است. تلفات و ضایعات طرفین سبک بوده و پاسگاه‌های مرزی منطقه عموماً سالم و فعال هستند و فقط تعداد قلیلی از آنها منهدم شده‌اند، ضمن این که کلیه پاسگاه‌های مرزی عراق در این منطقه به کلی منهدم شده است. 
5 مناطق مرزی ایلام: تعدادی از پاسگاه‌های مرزی ایران و عراق در این منطقه به کلی منهدم شده، ولی نیروهای مسلح ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران به طور نسبی بر مرز کنترل دارند و ارتش عراق نتوانسته است در منطقه نفوذ کند. در این منطقه تلفات و ضایعات ارتش عراق سنگین‌تر از نیروهای مسلح ایران بوده است. 
6 مهران: پاسگاه‌های مرزی عراقی در این منطقه به شدت منهدم و به تعدادی از پاسگاه‌های ایران خسارات قابل ملاحظه‌ای وارد شده است. تلفات و ضایعات مردم غیرنظامی در مهران سنگین و تلفات نیروهای مسلح ایران سبک و تلفات و ضایعات ارتش عراق قابل ملاحظه بوده است. در این منطقه قسمت بسیار کوچکی از مرز ایران در کنترل نیروهای عراقی است.
7 دهلران: از موسیان تا فکه به تاسیسات نفتی عراق خسارات سنگینی وارد شده است.پاسگاه‌های مرزی طرفین خسارات زیادی دیده و قسمت عمده مرز در کنترل نیروهای خودی است. ارتش عراق در منطقه بین موسیان و فکه به داخل خاک ایران نفوذ کرده، و نبرد بسیار سنگینی درداخل خاک ایران بین طرفین ادامه دارد. تلفات و ضایعات نیروهای مسلح ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران و ارتش عراق بسیار سنگین است. نیروهای مسلح ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران و مردم مسلح محلی سرسختانه دفاع می‌کنند، سرنوشت نبرد در این منطقه قابل پیش‌بینی نیست.
8 منطقه بستان: پاسگاه‌های طرفین آسیب زیادی دیده، تلفات و ضایعات طرفین بسیار سنگین است و نفوذ ارتش عراق به قسمتی از داخل خاک ایران جریان دارد، سرنوشت نبرد در این منطقه مبهم است. 
9 خرمشهر و آبادان: در منطقه اروندرود، خاک عراق در یک کیلومتری آبادان و خرمشهر قرارداشته و در تمام مدت عملیات از خاک عراق با خمپاره‌ا‌ندازها و توپخانه‌ها روی این شهرها آتش می‌شود. تلفات و ضایعات مردم غیرنظامی آبادان و خرمشهر بسیار سنگین است. قسمتی از پالایشگاه آبادان از کار افتاده و قسمتی در آتش می‌سوزد. با وجود تلاش ماموران هنوز شعله‌های آتش و دودی که از پالایشگاه برمی‌خیزد، دیده می‌شود. خرمشهر از راه خشکی تا مرز حدود 15 کیلومتر فاصله دارد.در این منطقه سنگین‌ترین حملات زرهی ارتش عراق برای تصرف خرمشهر هدایت شده است.خرمشهر از دو طرف زیر آتش توپخانه و از یک سمت زیر آتش تانک‌ها و از هوا نیز زیر بمباران هوائی ارتش عراق قرار دارد.
در مرز خشکی ارتش عراق چندین‌بار دست به حملات روزانه و شبانه زده است که نیروهای مسلح زمینی، دریایی، ژاندارمری، شهربانی، پاسداران و مردم شهر شدیدترین حملات دشمن را از چهار سمت با دفاع سرسختانه تحمل می‌کنند. خیابان‌ها و پشت‌بام‌ها به وسیله مردم قهرمان‌شهر و نیروهای مسلح برای دفاع قاطع از شهر سنگر‌بندی شده است. 
در منطقه مرز خشکی خرمشهر، ارتش عراق به داخل خاک ایران نفوذ کرده و تلفات و ضایعات نیروهای مسلح سبک بوده است. 
11 نیروهای هوایی ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران در تمام مدت درگیری، دفاع نسبی آسمان ایران را به عهده داشته و در مدت درگیری، متناسب با امکانات، نیروی زمینی و دریایی را پشتیبانی و رزم هوایی را به داخل خاک عراق کشانده است. در این مدت سه بار به خاک عراق حمله برده و قسمت اعظم تاسیسات نظامی و نفتی عراق را در عمق خاک آن کشور منهدم و با حداقل تلفات و ضایعات به خاک ایران مراجعه کرده است. 
12 نیروی دریایی، تنگه هرمز را در کنترل دارد و در طول خلیج‌فارس به گشت‌زنی روزانه و شبانه ادامه داده، پاسداری ایران و جزایر را تامین کرده است و چند بار با نیروی دریایی عراق درگیر شده و تاکنون موفق بوده است.
13 ژاندارمری با امکانات محدود نظامی خود در طول مرز درگیری به استثناء پاسگاه‌ خان‌لیلی در بقیه نقاط تا آخرین نفر و تا آخرین فشنگ ایستادگی کرده است. 
14 سپاه پاسداران در مناطق کرمانشاه، ایلام و خوزستان دوش به دوش و همراه با ارتش به عملیات شجاعانه خود ادامه می‌دهد. 
15 از دهم شهریور 1359 تا سوم مهر، در مدت 24 روز از آغاز درگیری، ضایعات و تلفات طرفین عبارت بوده است از: الف ارتش عراق:
 هواپیما: 72 فروند
هلی‌کوپتر: 3 فروند
تانک ونفربر زرهی: صد و چهارده دستگاه 
ناوچه موشک‌انداز: 6 فروند 
کشتی‌لایروبی: 2 فروند
ب نیروهای مسلح ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران:
 هواپیما: 8 فروند 
هلی‌کوپتر: یک فروند 
تانک: 16 دستگاه 
قایق: دو فروند کشتی لایروبی، ضمناً تعداد زیادی از تانک‌ها و ادوات زرهی دشمن در خاک عراق منهدم شده است که آمار دقیق آن در دست نیست. 
اطلاعیه 57
..... در نبردهای روز 59/7/4، نیروهای مسلح انقلاب اسلامی در مناطق جنوب غربی کشور پیروزی‌های چشمگیری به دست آورده‌اند، از جمله تعداد کثیری از تانک‌های مهاجم مورد اصابت قرارگرفته شد و سی تانک در یک حمله متقابل نیروهای زمینی، تکاوران زمینی دریایی و برادران پاسدار و مردم انقلابی به غنیمت گرفته شد... در حمله ساعت 17 میگ‌های عراقی به کرمانشاه، پالایشگاه این شهر آسیب جزیی دید. در حمله هوایی بعدازظهر به همدان و مریوان دو میگ عراقی سرنگون شد. در ضمن هواپیماهای نیروی هوایی ارتش جمهوری‌ اسلامی پالایشگاه نفت موصل را بمباران و پل ارتباطی موصل به اربیل را منهدم ساختند.
اطلاعیه 60
... در ادامه‌ی درگیری‌های روز 59/7/4، پالایشگاه و تأسیسات صنعتی عام‌الفیل، تأسیسات صنعتی شمال غرب کرکوک و تأسیسات نفت کرکوک توسط جنگنده‌های ارتش جمهوری‌ اسلامی ایران بمباران گردید که میزان تخریب 85 درصد است. همچنین پایگاه و ایستگاه رادار کرکوک و تأسیسات نفتی البکر بزرگترین منبع صادراتی عراق در دهانه اروندرود بمباران گردید.
اطلاعیه 61
... بخش دیگری از اقدامات نیروهای مسلح جمهوری‌اسلامی ایران در روز 59/7/4: یک میگ عراقی را در منطقه سمیرم ساقط کرد. یک فانتوم نیروی هوایی ارتش پس از انجام مأموریت در نزدیکی سکوی نفتی عراق سقوط کرد. در ساعت 15/25، تعدادی هواپیمای عراقی، به یگان‌های شناوراطراف بوشهر حمله کردند که دو فروند آنها توسط آتشبارهای ارتش سرنگون گردید. همچنین در ساعت شش، هواپیماهای دشمن، سوسنگرد را بمباران کردند که یک نفر شهید و 3 نفر زخمی شدند. 
قسمتی از اطلاعیه 161
... اقدامات نیروی هوایی در59/7/4  
1 تلمبه‌خانه‌های نفتی در غرب تکریت و لوله‌های نفتی یوجیان منهدم گردید. 
2 تعداد 17 فروند هواپیمای متجاوز عراقی با آتش هواپیماهای شکاری و آتشبارهای زمین به هوای ایران منهدم گردید. 
خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق 
بیانیه 26 فرماندهی نیروهای مسلح عراق ضمن بیانیه شماره 26 خود اعلام کرد که هواپیماهای عراقی اهداف زیر را بمباران کرده‌اند: فرودگاه کرمانشاه، فرودگاه شاه‌آباد غرب، فرودگاه تبریز، فرودگاه رضائیه، فرودگاه آغاجاری و پل دزفول... در این بیانیه آمده که در جریان این عملیات 3 میگ عراقی سرنگون شد.
بیانیه 27 در ساعت 11/15 و 10/35، هواپیماهای ایرانی به شهر کرکوک و تأسیسات نفتی آن حمله کردند که با پاسخ سلاح‌های ضدهوایی، 5 فروند سرنگون و بقیه مجبور به فرار شدند. در همین زمان هواپیماهای ایرانی به تأسیسات نفتی عین جاله حمله کردند که پالایشگاه گاز آتش گرفت. تعداد هواپیماهایی که از دشمن سرنگون شده، 24 هواپیما است....
بیانیه 33
... خسارات وارده به نیروهای رژیم خمینی: تصرف یک ارودگاه کامل که در آن 19 تانک سالم و بسیاری از کامیون‌ها و مهمات و تجهیزات نظامی به جای مانده است. منهدم شدن 27 تانک، 10 کامیون زره‌پوش و 8 قبضه توپ 155 میلی‌متری، سرنگونی 3 جنگنده و ناپدید شدن یک خلبان، سرنگونی یک هلی‌کوپتر...
بیانیه 34
هواپیماهای رژیم خمینی امروز حملات خود علیه تأسیسات نظامی، اقتصادی و مناطق مسکونی را از سر گرفتند.... 
1 در ساعت 7/55، هواپیماهای ایرانی به تأسیسات نظامی و اقتصادی موصل حمله کردند که یک هواپیما سرنگون و 4 غیرنظامی زخمی شدند. 
2 در ساعت 8/06 و ساعت 8/40، هواپیماهای ایرانی به فرودگاه زرکوب و تأسیسات اقتصادی حمله بردند که در دو حمله 4 فروند از جنگنده‌های ایران سرنگون شد.
3 در ساعت 10/35، جنگنده‌های ایران به شهرهای زرکوب، پاوه و موصل حمله بردند که بر اثر آن5 فروند در زرکوب، یک فروند در موصل و یک فروند در منطقه دربندیخان سرنگون شد. 
بیانیه 38
فرماندهی نیروهای مسلح عراق در بیانیه شماره 38 خود اعلام کرد که یک مین جمع‌کن و یک قایق توپدار ایران در انتهای خلیج‌فارس (خورعبدالله) غرق شد. 
بازتاب حملات و درگیری‌ها 
رادیو لندن 59/7/4: خبرگزاری فرانسه به نقل از مقامات عراقی می‌گوید: ادعای دیروز مبنی‌بر تصرف خرمشهر، نا به هنگام بود. ایران به طور مداوم سقوط خرمشهر را تکذیب کرده است. 
رادیو تهران امداد امروز گفت: پنجاه تانک عراقی نزدیک خرمشهر تسلیم شده‌اند. طبق اعلامیه‌های نظامی بغداد، عراق ظاهراً برمناطق پهناوری در داخل مرز ایران تسلط یافته و چنین به نظر می‌رسد که به اهداف خود که تغییرات مرزی و نظارت بر شط‌العرب است، نائل آمده است. 
رادیو کلن 59/7/4: هم ‌اکنون در خرمشهر، مهم‌ترین بندر ایران، پیکارهای مسلحانه شدیدی جریان دارد و یگان‌های مسلح ارتش ایران و نیروهای عراقی در حال حاضر به روی دو شهر مهم ایران در اروندرود، یعنی خرمشهر و آبادان، متمرکز شده‌اند. در شهر بیشتر خانه‌ها خراب شده و اکثر 150هزار نفر اهالی فرار کرده‌اند. براساس اطلاعات رسمی که در تهران منتشر شده، نیروهای مسلح ایران خط محاصره یگان‌های عراقی را در هم شکسته‌اند. 
رادیو بغداد 59/7/4: روزنامه الثوره ارگان رسمی حزب بعث: نیروهای قهرمان وارد محمره(خرمشهر) شدند و آتشبارهای ضدهوایی ما 36 هواپیمای دشمن را سرنگون کرده است. در خلال چهار روز 153 هواپیمای دشمن سرنگون شده است.
رادیو لندن 59/7/4: بندر بصره واقع در آن سوی شط‌العرب هدف بمباران شدید ایران قرار گرفته است و بیش از 100 نفر کشته و زخمی شدند.
خبرگزاری فرانسه: رادیو محلی آبادان اعلام کرد: چهار امریکایی بامداد روز گذشته در نزدیکی‌های آبادان توسط نیروهای ایرانی دستگیر و زندانی شدند. 
جمهوری‌ اسلامی ایران (اوضاع داخلی، مواضع و..)
مواضع مسئولین
پاسخ امام‌خمینی به تلگرام روحانیون تبریز:...واضح است که در این جنگ بین ایران عزیز و اسلام مقدس با آمریکای ستمگر و نوکران سرسپرده آن، اهالی آذربایجان و در راس آن حضرات حجج اسلام و علماء در طلیعه هستند، در موقع لزوم در صف مقدم رزمندگان اسلامی برای سرکوب دولت کافر خواهند جنگید. 
رئیس جمهور: ارتش در جنگ‌های امروز که همه موتوریزه و زرهی است، اگر همان هفته اول کاری نکرد، دیگر معلوم است که طرف کفگیرش به ته دیگ رسیده است. اکنون ارتش عراق 15 روز است مشغول است و کاری از پیش نبرده است
.... در حال حاضر نیروی هوایی و دریایی جمهوری‌اسلامی ایران برتری کامل بر نیروهای عراقی داشته و نیروی زمینی ما نیز ظرف 10 روز گذشته ضربات دشمن را به خوبی تحمل کرده و بسیاری از تجهیزات آنها را نابود کرده است. من امیدوارم به زودی مطابق با طرحی که آماده شده است، وارد مرحله حمله شویم. من خودم به خرمشهر رفتم، دیدم. هرچند مردم شهر را بی‌قاعده ترک می‌کردند، امّا جوان‌ها آماده دفاع هستند و با این وضع کدام ابلهی به این شهر حمله می‌کند؟ مردم نارنجک و همه چیز دارند. بحمدالله تمام شهرهای آنجا در حال عمل هستند.
حجت‌الاسلام خامنه‌ای در خطبه‌های نمازجمعه: تحلیل ما این است که اسلام میدان برای جولان می‌خواست. این میدان به دست دشمن باز شد. ما کسی نبودیم که به خاک عراق یا هر خاک دیگری وارد شویم و حمله را شروع کنیم، ولی دشمن که حمله را شروع کرد، ضرب شست را به اونشان دادیم و حالا دشمن دیگر راه بازگشت ندارد.
محمد مکری، سفیر ایران در مسکو: ما از دولت شوروی دو انتظار داریم: یکی این که طی انتشار بیانیه‌ای رسمی تجاوز اخیر عراق را محکوم سازد و دیگر این که صدور هواپیماهای جنگی و سلاح‌های مخرب را بلافاصله قطع کند. 
دولت ایران به همسایگانش در منطقه خلیج‌فارس هشدار داده که وسایل اساسی یدکی در اختیارعراق قرار ندهند.
مواضع و اقدامات ضدانقلاب
روزنامه تایمز: چند ژنرال شاه‌پرست که در غرب زندگی می‌کنند، در لندن کمیته‌ای برای مقدمات انجام کودتای نظامی در ایران تاسیس کرده‌اند که ارتشبد آریانا رئیس سابق ستاد ارتش ایراندر راس آنها قرار دارد. 
مجله اشترن (چاپ آلمان): چهل و پنج هزار نظامی هوادار شاه در اردوگاه نظامی در خارج از کشور، همچنین 25 هزار نظامی دیگر در کشورهای همجوار خلیج‌فارس نظیر بحرین و عمان و قریب سه هزار نظامی در کشور مصر در حال آماده‌باش کامل قرار دارند. آنها منتظر رسیدن علامت از واشنگتن هستند، زیرا برای شروع به تکنولوژی و تسهیلات آمریکایی نیازمندند. 
ارتشبد آریانا، فرمانده اسبق ارتش ایران ضمن اعلامیه‌ای خود را فرمانده ارتش آزادی بخش ایران نامید و از سربازان خواست رژیم ایران را سرنگون کنند. 
اداره مرکزی اطلاعات سپاه گزارش داد که عراق اکثر پاسگاه‌های خود را جمع کرده و مقداری اسلحه و مهمات سنگین برای شیخ جلال (گروه خبات) و دیگر گروه‌ها فرستاده است. 
عراق (اوضاع داخلی، مواضع و...) 
صدام گفته که عراق خواهان تصرف خاک ایران نیست و به حقوق قانونی این کشور تجاوز نمی‌کند،براین اساس نیروهایش باید بی‌درنگ اطراف تنگه هرمز را ترک گویند. رئیس جمهور عراق از نماینده این کشور در سازمان‌ملل خواست که این مساله را در سازمان‌ملل منعکس نماید.
شورای فرماندهی عراق، ایران را به علت تهدید به بستن تنگه هرمز و ممانعت از ورود کشتی‌ها و تدارکات محکوم کرد. این شورا افزود: عراق تهدید ایران را به منزله اعلام جنگ دانسته، اقدامات لازم را به منظور باز نگه‌داشتن تنگه انجام خواهد داد. 
وزیر خارجه عراق: دولت بغداد حاضر است وارد مذاکره شود...مذاکرات می‌تواند از طریق سازمان‌های بین‌المللی یا منطقه‌ای صورت گیرد.
نخست‌وزیر عراق: عراق قصد انضمام اراضی ایران را ندارد و فقط خواستار زمینه‌ایی است که به ادعای او، ایران به طور غیرقانونی اشغال کرده است.
نخست‌وزیر عراق (در امان): ایران هرگونه مداخله‌ای را برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق رد می‌کند و هیچگونه دخالت خارجی را نخواهد پذیرفت. لیکن عراق از هرگونه ابتکار بین‌المللی که از طرف هر کشور دوست یا مسئولی ارائه گردد، استقبال خواهد کرد.
وزیر دفاع عراق: رهبران انقلاب ایران باید تعهد کنند که از دخالت در امور دیگر ممالکت دستبردارند... ظرف هیجده ماه گذشته رهبران ایران خواسته‌اند انقلاب‌اسلامی را به دیگر کشورها نیزصادر کنند و از مسلمانان شیعه در دیگر کشورهای خلیج‌فارس و همچنین از مردم عراق خواسته بودند که علیه حکومت‌هایشان سر به شورش بردارند. 
به دنبال قطع صدور نفت عراق از بنادر، این کشور قصد داشت نفت‌خام خود را با لوله‌هایی که از ترکیه به دریای مدیترانه می‌روند، به بازارهای جهان برساند که این منبع صادرات نیز توسط نیروهای مسلح ارتش جمهوری‌اسلامی ایران قطع گردید. منابع کشتیرانی لندن گفتند: عراق متوقف شدن عملیات نفتی خود را به مشتریانش اعلام کرده است.
تلاش‌های صلح 
صدام در پاسخ به درخواست آتش‌بس دبیرکل، طی نامه‌ای اعلام کرد که کشورش هیچ دخالتی در به خطر انداختن صلح، امنیت و اقتصاد جهان نداشته و تنها برای استرداد حقوق مشروع خود اقدام کرده است و این ایران است که از روی جهل با حمله منافع حیاتی عراق و نیز منطقه و جهان، به تشدید بحران کمک کرده و تنها راه دفاع باز‌دارنده را برای عراق باز نگه داشته است تا ایران را به شناسایی حقوق و حاکمیت عراق بر سرزمین و آب‌های داخلی‌اش وادار سازد. ثانیاً عراق علاقه‌مند است که مواضع ایران را در قبال آتش‌‌بس بداند.
مکزیک و نروژ، مشترکاً از رئیس شورای امنیت درخواست کرده‌اند تا برای رسیدگی به جنگ ایران و عراق تشکیل جلسه دهند. 
ضیاءالحق، رئیس جمهور پاکستان و رئیس کنفرانس اسلامی، از پیشنهاد لیبی مبنی‌بر تشکیل جلسه فوق‌العاده کنفرانس اسلامی برای بحث درباره جنگ ایران و عراق پشتیبانی کرد. 
حافظ اسد، با شاذلی بن‌جدید، رئیس جمهوری الجزایر، تلفنی تماس گرفت و مساله میانجی‌گری کشورهای عربی را برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق، بررسی کرد. 
حافظ‌اسد تلفنی از ملک‌حسین و ملک‌خالد، پادشاه عربستان سعودی، خواست تا تلاش‌های مشترکی را برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق، بررسی کنند. 
مقامات ارشد عراق شرایط بغداد را برای پایان دادن به جنگ، مطرح ساختند. آنها اعلام کرده‌اند که ایران باید حاکمیت کامل عراق را بر شط‌العرب به رسمیت بشناسد و حاکمیت سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی را به اعراب واگذار کند و به اقلیت عرب ساکن خوزستان خودمختاری بدهد. در مقابل دولت ایران این شرایط را به شدت محکوم کرد و تنها شرط پایان جنگ را عقب‌نشینی کامل نیروهای عراقی از اراضی ایران قرار داده است. 
مواضع و اقدامات کشورها 
روز گذشته وزیر خارجه امریکا و وزیر خارجه شوروی بیش از سه ساعت در نیویورک مذاکره کردند. یکی از مسائل اساسی مورد بحث، درگیری ایران و عراق بود. ادموند ماسکی گفت: هر دو دولت آمریکا و شوروی ظاهراً در مورد جنگ در منطقه خلیج‌فارس موضع بی‌طرفانه‌ای اختیارکرده‌اند، ولی یافتن مبنایی برای همکاری فوری آن دو، دشوار است. 
وزیر خارجه آمریکا: تاکیدهایی در مورد بی‌طرف بودن شوروی در جنگ کنونی ایران و عراق دریافت کرده، امّا هنوز تعهد معینی از طرف شوروی در مورد حمایت از ابتکار عمل‌های سازمان‌ملل متحد برای پایان دادن به درگیری دریافت نکرده است. 
نخست‌وزیر انگلیس: برای فیصله‌دادن مسالمت‌آمیز به بحران ایران و عراق، لازم است حادثه را مجزا مورد بررسی قرارداد... هرگونه اقدام در این زمینه باید به سازمان‌ملل متحد واگذار گردد. 
نخست‌وزیر یوگسلاوی از ایران و عراق خواست که جنگ را متوقف ساخته، برای حل اختلافات از طریق تدابیر اساسی بکوشند. 
روز گذشته نخست‌وزیر اردن، حمایت ملک‌حسین و ملت اردن را از عراق در مبارزه‌اش علیه ایران به اطلاع صدام رساند. 
نخست‌وزیر تونس با احضار سفیر عراق به وی خاطرنشان ساخت که تونس مایل است اختلافات ایران و عراق از طریق صلح‌آمیز حل و فصل شود.
مسائل خلیج‌فارس
وزیر امور خارجه آمریکا در ملاقات با وزرای کشورهای غربی از جمله لردکارینگتون درباره امکان ایجاد یک نیروی دریایی مشترک برای مراقبت از حرکت کشتی‌ها در خلیج‌فارس بحث کرد.
معاون وزیر خارجه آمریکا: ایالات متحده و کشورهای هم‌پیمان عربی تلاش می‌کنند در صورت بسته شدن راه‌آبی هرمز، تدابیر لازم را اتخاذ کنند. وی در برابر اعضای کنگره آمریکا اظهار داشت: تاکنون ایران برای جلوگیری از کشتیرانی در خلیج‌فارس و آبراه هرمز، اقدامی به عمل نیاورده است. 
تردد کشتی‌ها در تنگه هرمز کاهش یافته و مسئولان بسیاری از کشتی‌ها دستور دارند خود را از مناطق مورد اختلاف ایران و عراق دور نگه دارند. 
وزارت بازرگانی و کشتیرانی یونان اعلام کرد: دو کشتی یونانی بر اثر تیراندازی قوای ایران در خلیج‌فارس متحمل خسارات زیادی شده‌اند.
تحلیل‌ها و تفسیرها
رادیو آمریکا: روزنامه کریستین ساینس مانیتور می‌نویسد: پیشروی عراق در استان نفت‌خیزخوزستان نشان می‌دهد که صدام حاضر است برای رسیدن به اهداف خود خطر بیشتری را بپذیرد. وی می‌خواهد مانع از اقدامات شیعیان عراق علیه حکومت خود شود و در عین حال پشتیبانی سنی‌ها را جلب کند. از سوی دیگر، جنگ ایران و عراق نمی‌تواند از جاه‌طلبی‌های عراق در صحنه سیاست بین‌المللی ژئوپو‌لیتیک جدا باشد. صدام مدت‌هاست وجهه امپریالیستی خود را رها کرده است او اخیراً اعلام کرد که عراق یک کشور غیرمتعهد ولی مبارز است. وی می‌کوشد جای شاه ایران را به عنوان حافظ امنیت خلیج‌فارس پر کند.
روزنامه کریستین ساینس مانیتور از قول ادوارد وودلاک، استاد دانشگاه جرج تاون: احتمالاً عراق درجنگ با ایران سه هدف را در نظر داشته است: اولین هدف عراقی‌ها تسلط بر شط‌العرب و کنترل این شاهراه آبی به دهانه خلیج‌فارس است. هدف دوم عراقی‌ها استان خوزستان و هدف سومشان سرنگونی رژیم خمینی است.
رادیو آمریکا: روزنامه کریستین ساینس مانیتور در مقاله‌ای تحت عنوان «کرملین ادعاهای ایران و عراق را در برابر همه بازی می‌دهد»، می‌نویسد: با وجود روش محتاطانه مسکو، سوءظن واشنگتن از احتمال حمایت کرملین از عراق کاهش نیافته است و آن را هدفی برای تسلط بر حوزه‌های نفتی ایران و در مضیقه قراردادن غرب می‌داند. شوروی تاکنون از گرفتن موضع در جنگ ایران و عراق خودداری کرده است، زیرا اگر کرملین بخواهد از عراق جانبداری کند، این آرزو را که شوروی پس از خمینی، بتواند جای آمریکا را به عنوان متحد اصلی ا‌یران بگیرد، از دست خواهد داد. وی اگر از ایران حمایت کند و صدور اسلحه و تجهیزات را به عراق قطع کند، دشمنی صدام را برای خود خریده است. 
رادیو آمریکا
روزنامه وال‌استریت جورنال می‌نویسد:... در صورتی که عراق پیروز شود، به خصوص اگر بتواند پیروزی را به نام ملل عرب تمام کند، صدام در کشورهای عربی حیثیتی به دست خواهد آورد.عراق بزرگ‌ترین قدرت نظامی را در منطقه داراست و اکنون فرصت مناسبی برای قدرت‌نمایی به دست آورده است. 
رادیو مسکو: روزنامه پراودا می‌نویسد: دخالت در اختلافات ایران و عراق مجاز نیست. این اختلاف را باید سر میز مذاکره حل کرد. گسترش این جنگ بی‌شک عواقب خطرناکی در بردارد. به این سبب همه افراد خیراندیش تلاش‌هایی برای کاهش تشنج و خاموش ساختن حریق جنگ به عمل می‌آورند.
وزیر خارجه کوبا با پیام فیدل کاسترو، رئیس جنبش عدم تعهد، عازم ایران و عراق شده است. اعضای شورای امنیت مشورت‌های فوری انجام داده‌اند، ولی اولیای کاخ‌سفید از عدم دخالت در اختلاف ایران و عراق و رعایت بی‌طرفی سخن می‌گویند. حال آن که پنتاگون بی‌میل نیست از این جنگ برای تسلط خود در این منطقه مهم سوق‌الجیشی استفاده نماید.
رادیو کلن: عراق تلاش می‌‌کند هرچه زودتر به جنگ پایان دهد، زیرا دولت بغداد از آغاز فقط قصد یک کشمکش کوتاه مدت را داشته و مقاومت نیروهای مسلح ایران برایش غیرمنتظره بوده است. 
رادیو اسرائیل: منابع سیاسی بغداد گفتند: دولت عراق از حملات متقابل ایران شگفت زده شده، علاقه‌مند است جنگ با ایران را پایان دهد، زیرا جنگ بیش از آنچه عراق انتظار داشت، توسعه یافته.