حملات و درگیری‌های زمینی
جبهه جنوبی نیروهای ارتش عراق در ادامه تجاوزات اخیر خود به نقاط مرزی خوزستان امروز(دوشنبه 59/6/31) تحرکات و اقدامات خود را گسترش داده و به سراسر مرز و پاسگاه‌های مرزی جبهه‌ی جنوب حمله‌ور شدند. « در منطقه مرزی خرمشهر، نیروهای زرهی دشمن که از قبل در نقاط مرزی مستقر شده بودند، به سوی خاک جمهوری اسلامی به حرکت درآمده، پاسگاه‌های مرزی را زیرآتش گرفتند و با پیشروی به سوی جاده‌ی خرمشهر اهواز به حدود 10 کیلومتری این جاده رسیدند. علاوه بر این، بعدازظهر امروز ناگهان حجم وسیعی از آتش روی خرمشهر شروع شد و قسمت غربی شهر، از جمله کوی طالقانی، راه‌آهن و مولوی زیر آتش گسترده خمپاره و توپ‌های دشمن قرار گرفت و بسیاری از مردم خرمشهر را به خاک و خون کشید و شهدای بسیاری به جای گذاشت.
درگیری پاسگاه‌های منطقه خسروآباد از عصر روز گذشته شدت یافت. شهربانی آبادان اعلام کرد:« در منطقه آبادان، دشمن با سلاح‌های سنگین و خمپاره اجرای آتش کرد که در اثر آن عده‌ای شهید و مجروح شدند و تعدادی از مخازن نفت، اسکله‌ها و بعضی تأسیسات دیگر منهدم شد. تیراندازی ادامه داشته و پالایشگاه آبادان زیر آتش سنگین عراق قرار دارد.»
از سوی دیگر، در پاسگاه‌های مرزی محورهای شطیط، طلائیه، کوشک، سوبله، فکه و عینخوش درگیری به شدت ادامه دارد و آتش شدید دشمن روی آنها اجرا می‌شود. گزارش رسیده در آخرین ساعات روز حاکی است که پاسگاه‌های طلائیه قدیم منهدم شده و سقوط کرده‌اند و تانک‌های عراقی در آن مستقر هستند. ارتباط اکثر پاسگاه‌ها قطع شده و از وضعیت آنها خبردقیقی در دست نیست. سپاه دشت آزادگان اعلام کرد: « در ساعت 17 امروز پاسگاه سوبله به علت عدم دستور آتش از سوی فرماندهی آن، سقوط نموده، عده‌ای از برادران ارتشی شهید و مجروح شدند و تعدادی تانک و خودرو به آتش کشیده شد. »
با توجه به شدت آتش دشمن و پیشروی نسبی نیروهایش در نواحی مختلف و همچنین حملات هوایی امروز عراق، نیروهای مستقر در منطقه درگیری از امکان ادامه پیشروی دشمن و حتی اشغال خوزستان احساس خطر کرده، پی‌درپی درخواست کمک می‌کنند.
طبق اطلاعات دریافتی از دشمن، برابر دستور فرماندهی ارتش عراق، کلیه یگان‌های ارتش و گارد مرزی عراق مستقر در نقاط مرزی از ساعت 15/30 امروز در داخل سنگرهای احداث شده موضع گرفته‌اند و کلیه آتشبارها و موشک‌های ضدهوایی به حال آماده‌باش درآمدند. 6 همچنین به یگان‌ها و پادگان‌های روبروی مرز خرمشهر و آبادان دستور داده شده سریعاً پادگان‌ها را تخلیه کنند و از تیررس نیروهای ایرانی دور گردند. از سوی دیگر، قرارگاه لشکر 5 عراق به منطقه مجنون در حال انتقال است.
جبهه‌های میانی و شمالی
در محور دهلران، به گزارش ژاندارمری ایلام: « در قسمت پاسگاه چلات (چیلات)، درگیری نیروهای دشمن با نیروهای مستقر در پاسگاه شدید است. علاوه بر آن، نیروهای دشمن از قسمت رودخانه در حال پیشروی هستند.»
در محور صالح‌آباد ژاندارمری اعلام کرد: « نیروهای دشمن در ارتفاعات انجیره و شینو مستقرشده، پاسگاه‌های انجیره مورد تهدید قرار گرفته است.»
در محور سومار، گزارش ژاندارمری قصرشیرین حاکی است: پاسگاه گیسکه و کلیه ارتفاعات گیسکه به تصرف نیروهای عراقی که از پشتیبانی توپخانه برخوردارند درآمده است. علاوه برآن، پاسگاه‌های کانی‌شیخ و بازرگان فاقد پشتیبانی بوده، در معرض سقوط قرار دارند. همچنین دشمن بعدازظهر امروز با استقرار تعداد زیادی تانک در برابر سایر پاسگاه‌های مرزی این منطقه، ازجمله: چقاشیرگه، سه‌نپان، شهرنفت و سلمان کشته، این منطقه را تهدید می‌کند.
در محور قصرشیرین، حدود یک گردان تانک و پیاده نظام عراق در دو کیلومتری منظریه و اطراف آن موضع گرفته‌اند و احتمال حمله به پاسگاه‌های خسروری، ولد کشته و تنکاب وجود دارد. فرماندهان یگان‌های ژاندارمری مستقر در یگان‌های مختلف مناطق میانی و شمالی، تقاضای کمک، پشتیبانی و تقویت پاسگاه‌های مرزی را نموده‌اند.
حملات و درگیری‌های هوایی
تهران: در ساعت 14/20، چهارفروند میگ عراقی به فرودگاه مهرآباد و پایگاه یکم شکاری حمله کردند که باند پایگاه و شش هواپیمای نظامی مورد اصابت بمب قرار گرفت.
بوشهر: در ساعت 13/55، میگ‌های عراقی به فرودگاه بوشهر حمله و قسمتی از باند و چند ساختمان را تخریب کردند.
بوشهر: در ساعت 17/40، میگ‌های عراقی با حمله به بوشهر دیوار صوتی را شکسته و شیشه بسیاری از ساختمان‌ها را شکستند و موجب وحشت مردم شدند.
اهواز: در ساعت 13/45، میگ‌های عراقی با تجاوز به اهواز، باند فرودگاه، سیلو، ماکروویو و.. را بمباران کردند.
آبادان و خرمشهر: امروز هواپیماهای دشمن چندین‌بار به آبادان و خرمشهر حمله و نقاطی چون تلمبه‌خانه شرکت نفت، اسکله‌های خسروآباد و.. را بمباران کردند.
دزفول: بعدازظهر امروز هواپیماهای دشمن چندین‌بار به دزفول تجاوز کرده و در اولین حمله (ساعت 14) قسمتی از باند پایگاه چهارم شکاری را بمباران کردند. در تجاوزات بعدی دو فروندهواپیمای دشمن سرنگون شد.
ایلام و دهلران: از ساعت 13/30، منطقه ایلام و دهلران چندبار مورد تهاجم هواپیمای دشمن قرار گرفت. در این حملات چند میگ دشمن سرنگون شد. گیلان‌غرب: حدود ساعت 10، منطقه ویژنان، در نزدیکی گیلان‌غرب، توسط میگ‌های دشمن بمباران شد.
کرمانشاه: در ساعت 13/50، هواپیماهای عراقی فرودگاه کرمانشاه و حوالی آنرا بمباران کردند.
اسلام‌آباد: در ساعت 18، شهر اسلام‌آباد مورد بمباران هواپیماهای دشمن قرار گرفت و چند نفر کشته و عده‌ی زیادی مجروح شدند. قصرشیرین: امروز 3 فروند میگ دشمن به قصرشیرین تجاوز کردند که یک فروند آن، سرنگون شد. همچنین در اثر حمله میگ‌های دشمن به تنگ ترشاب (شمال قصرشیرین) 6 نفر کشته و عده زیادی مجروح شدند.
همدان: میگ‌های عراقی امروز چندین‌بار به همدان تجاوز و پایگاه هوایی نوژه را بمباران کردند که به قسمتی از باند و انبار مهمات آسیب وارد شد. در جریان این تجاوز سه هواپیمای دشمن سرنگون و یک خلبان دستگیر شد.
سنندج: در ساعت 14/30، فرودگاه، سپاه و چند نقطه دیگر شهر سنندج بمباران شد و 5 نفرشهید و مجروح شدند و یک هواپیمای دشمن سرنگون شد.
پیرانشهر: بعدازظهر امروز پیرانشهر و پادگان این شهر مورد تجاوز چند هواپیمای دشمن قرارگرفت.
ارومیه: بعدازظهر امروز هواپیمای دشمن پادگان قوشچی ( 40 کیلومتری ارومیه ) را بمباران کردند.
تبریز: بعدازظهر امروز هواپیمای دشمن پایگاه شکاری، پالایشگاه و نیروگاه برق تبریز را بمباران کردند.
اصفهان: هواپیماهای عراقی امروز کوه‌های اطراف ذوب آهن اصفهان را بمباران کردند.
شهرکرد: هواپیماهای عراقی با تجاوز به شهرکرد، کارخانه قند (10 کیلومتری شهرکرد) و بن (40کیلومتری شهرکرد) را بمباران کردند.
درگیری‌های دریایی
به گزارش لشکر 92 زرهی: دو فروند ناوچه موشک‌انداز عراقی و یک فروند ناوچه گارد ساحلی خودی در حوالی دماغه شط به گل نشسته است.
شهربانی ماهشهر اعلام کرد: در ساعت 15/30، کشتی راهنما (پی‌لاوت) به نام آزادی، متعلق به اداره بنادر و کشتیرانی بندر امام‌خمینی از خورموسی به طرف دریا در حرکت بود که از ناحیه‌ی چپ آسیب دید که به احتمال زیاد با مین خودی برخورد کرده است. رئیس جمهوری اعلام کرد: در درگیری‌های مرزی امروز در بوشهر، نیروهای مسلح ایران 4 ناوچه موشک‌انداز عراق را در آب‌های بوشهر غرق کردند. به گزارش رادیو بغداد، نیروهای عراقی هشت قایق جنگی و یک جت فانتوم ایران را در جریان درگیری با نیروهای ایرانی در شط العرب منهدم کردند.
خلاصه اطلاعیه ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران منتشر شده در روزهای قبل از 59/6/31
اطلاعیه 1
... در مناطق غرب کشور ممکن است قطعات و یا لاشه‌های عمل نکرده بمب‌ها، موشک‌ها و خمپاره‌های رها شده یافت گردد که خطرناک است. چنانکه به این قبیل اشیاء برخورد کردید، از دست زدن به آنها خودداری کرده و موضوع را به اولین واحد نظامی اطلاع دهید.
اطلاعیه 2
... در روز 57/6/25 در منطقه سمیره ایلام درگیری شدیدی بین نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران و نیروهای بعث رخ داد که با اجرای آتش سنگین توپخانه نیروهای خودی، دشمن مجبور به عقب‌نشینی شد. در این نبرد به تاسیسات دشمن خسارات زیادی وارد گردید و به نیروهای خودی تلفاتی وارد نیامد. همچنین در این روز نیروهای عراقی قصرشیرین را زیر آتش توپخانه قراردادند که با آتش متقابل دفع شد. در 59/6/26، نیروهای شجاع ژاندارمری و سپاه و سایر نیروهای مسلح در منطقه خان‌لیلی ضربه مهلکی به مزدوران عراقی وارد کردند و توانستند 30 قبضه اسلحه به جای مانده را به دست آورند، ولی موفق به استرداد ارتفاعات مشرف بر پاسگاه نگردیدند و ارتفاعات خان‌لیلی و زینل کش همچنان در کنترل ارتش عراق است. در این روز، اکثر جبهه‌های منطقه غرب از جمله سایت ایلام شاهد درگیری شدیدی بوده است. نیروهای عراقی در منطقه پاسگاه تنکاب‌نو با آتش توپخانه و حمله‌ی یگان‌های زرهی، یگان‌های ارتش جمهوری‌اسلامی ایران را زیر آتش گرفتند. در سایر مناطق از جمله پاسگاه مومنی در خرمشهر و پاسگاه سمیره، موسیان و دو یرج (دهلران) بین نیروهای ایران و عراق درگیری ایجاد شد که حملات دشمن دفع گردید.
اطلاعیه 3
.... در روز 59/6/25، 25 نفر از برادران پاسدار دیوان‌دره در جریان پاکسازی دهات اطراف، طی درگیری با ضدانقلابیون، دو شهید، 5 مجروح و 3 مفقود داشتند. به ضدانقلابیون نیز تلفاتی واردشد. همچنین ستون پاکسازی خوی قطور با همکاری ارتش و ژاندارمری توانست 6 قبضه اسلحه از ضدانقلابیون به دست آورد. در روز 59/6/26، در یک درگیری شدید بین پاسداران منطقه دهگلان قروه و ضدانقلابیون مهاجم، سپاه تلفات زیادی به مهاجمین وارد کرد. در روز 59/6/27، درگیری شدید بین ضدانقلابیون مهاباد با نیروهای ارتش، ژاندارمری و پاسداران و نیروهای محلی ایجاد گردید که 25 نفر ضدانقلاب کشته و یک سرباز و یک پاسدار شهید شدند. در روز 59/6/26، ارتش عراق، قصرشیرین را در زیر آتش شدید توپخانه و بمباران هوایی قرار داد و به تأسیسات شهر خساراتی وارد و چند نفر را شهید و مجروح کرد. عده‌ی زیادی از اهالی به شهرهای دیگر کوچ کرده‌اند. قصرشیرین هم اکنون در حفاظت نیروهای نظامی و انتظامی قرار دارد. در روز 59/6/27، نیروی هوایی ارتش چندین ماموریت موفقیت‌آمیز در مناطق مرزی خوزستان و ایلام انجام داد. در این عملیات دو فروند هواپیمای اف 5 (یکی صبح در منطقه ایلام و دیگری بعد از ظهر در منطقه خوزستان)، دچار سانحه گردیدند که یک فروند آن در خاک عراق سقوط کرد. نبرد در منطقه خان‌لیلی همچنان ادامه داشت. نیروهای خودی 21 قبضه سلاح به جا مانده در پاسگاه را تخلیه کردند. براثر آتش نیروهای ارتش، پاسگاه سمیره عراق به کلی منهدم و تلفات زیادی به دشمن وارد گردید. در روز 59/6/27 پاسگاه‌های دویرج و فکه از منطقه موسیان و مهران مورد حمله شدید توپخانه عراق قرار گرفت. در این عملیات حدود 70 دستگاه تانک عراق با آتشبارهای هوایی و توپخانه پشتیبانی می‌شدند. در این روز نیروی هوایی ارتش به نیروهای دشمن که در مقابل پاسگاه‌های سمیره، دویرج و صفریه (خوزستان) استقرار یافته بودند، ضربه سنگینی وارد کردند. در روز 59/6/27، ارتش عراق بیش از یک صد دستگاه توپ و پد هوایی در منطقه فاو مستقرکرد. عراق جنگ‌افزارها و نیروهای لازم را در ساحل اروند مقابل خرمشهر و آبادان و اروند کنار متمرکز کرده و از 59/6/27 مرخصی پرسنل گارد مرزی را لغو و آنان را احضار کرده است. ضمناً ارتش عراق اقدام به احضار چند دوره از سربازان منقضی خدمت خود نموده است. نبرد در زمین و هوا و در قسمت عمده مرز ایران و عراق به شدت ادامه دارد و بروز جنگ دریایی بین دو کشور نیز پیش‌بینی می‌شود.
اطلاعیه 4
... برابر گزارش‌های لشکر اهواز، نیروهای ارتش عراق در چند روز گذشته با تانک و ادوات زرهی و پشتیبانی مستمر توپخانه به پاسگاه‌های رشیدیه و صفریه و دویرج و فکه و طاوسیه حمله کرده است.نیروهای ژاندارمری، ارتش و سپاه پاسداران و سایر نیروهای مسلح منطقه با یک عملیات متقابل، دو دستگاه تانک دشمن را منهدم و تلفات و خسارات زیادی به نیروهای عراقی وارد ساخته‌اند.... در یک حمله برق‌آسا، جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران بیش از 14 تانک عراقی را منهدم می‌کنند و چاه نفت دشمن را به آتش می‌کشند. صبح روز 26 شهریور، نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران در منطقه پاسگاه فکه با نیروهای زرهی ارتش عراق درگیر شده، تعداد زیادی از کامیون‌ها و بلدوزرهای ارتش عراق را به کلی منهدم می‌کنند و خسارات سنگینی نیز به کارخانه سیمان فکه عراق وارد می‌گردد. پاسگاه‌های مرزی بتام نیز با نیروهای دشمن برخورد کرده‌اند که در نتیجه پاسگاه عراقی مقابل پاسگاه دویرج و چهار دستگاه تانک عراقی توسط یک قبضه تفنگ 106میلیمتری ارتش منهدم می‌شود و به پاسگاه ایران خساراتی وارد می‌گردد. روز 26 شهریور نیروهای ژاندارمری و ارتش، پاسگاه مقابل صفریه را زیر آتش شدید خود قرار دادند که منجر به انهدام یک پاسگاه عراقی و 5 دستگاه تانک دشمن گردید. سپس هواپیماهای نیروی هوایی ارتش، مواضع دشمن را شدیداً در هم کوبیدند.
اطلاعیه 5
الف) در روز 27 شهریور، عناصر مسلح غیرقانونی که تعداد آنها 100 نفر بود، با مسدود کردن جاده ماکو بازرگان و ایجاد مزاحمت و متوقف ساختن خودروها، دو دستگاه خودروی گمرک را به آتش کشیدند. در بعدازظهر روز 27 شهریور، از سوی ضدانقلابیون با سلاح‌های سبک و سنگین به سوی ستون نظامی که عازم نقده بود، تیراندازی گردید که با واکنش شدید نیروهای نظامی روبرو شد. در ساعت 4 بامداد 28 شهریور، از طرف ضدانقلابیون مستقر در سقز به پادگان سقز تیراندازی گردید که با اجرای آتش متقابل نیروهای پادگان، مواضع ضدانقلابیون در هم کوبیده شد.
ب) در ساعت 14/30 روز 28 شهریور، با تعقیب یک فروند هواپیمای ارتش جمهوری اسلامی ایران، هواپیمای متجاوز متواری گردید. در روز 26 شهریور، یک فروند هواپیمای ارتش عراق مورد اصابت موشک‌های هواپیماهای نیروی هوائی ارتش جمهوری‌اسلامی ایرانی قرار گرفت.
... در بامداد 27 شهریور، نیروهای مسلح جمهوری‌اسلامی ایران در مناطق پاسگاه‌های دویرج و فکه، تحت پوشش کامل جنگنده‌های نیروی هوایی، حمله ارتش عراق را که با 60 دستگاه تانک و پشتیبانی توپخانه صورت گرفت، سد نمودند و دشمن را مجبور به عقب‌نشینی کردند. در این درگیری سه تانک دشمن منهدم گردید.
در ساعت 19/50 روز 27 شهریور، نیروهای عراقی پاسگاه‌های میان تنگ و سانواپا و آبادی‌های اطراف سومار و پاسگاه‌های چلیکه و سلمان کشته و بازرگان و کانی‌شیخ را زیر آتش قرار دادند که با واکنش روبرو شدند. در ساعت 21 روز 27 شهریور، در پاسگاه سعیدیه از منطقه خوزستان، درگیری بین نیروهای خودی و دشمن به مدت یک ساعت ادامه داشت که تلفات و خسارات به دشمن وارد شد امّا نیروهای خودی آسیبی ندیدند.
پس از این درگیری منطقه آرام شد. در بامداد روز 27 شهریور، میان نیروهای مسلح انقلابی در پاسگاه‌های یکشان، ولدکشته، و تنکاب‌نو و تلمبه‌خانه آب با نیروهای بعث عراق درگیری ایجاد شد که نیروهای خودی به آتش دشمن به شدت پاسخ گفتند. ظرف چند روز گذشته ارتش عراق در منطقه بستان سوسنگرد دست به تقویت نیروهای خود زده است که این اقدام در ادامه درگیری‌های سه روزه اخیر است.
نبرد زمینی و هوایی در سرتاسر مرز ایران و عراق از نوسود تا دهانه فاو و خلیج‌فارس و نیز نبرد با ضدانقلابیون داخلی در نوار مرز ایران و عراق از نوسود تا دلاپرداغ، مرز مشترک ایران و عراق و ترکیه ادامه دارد. احتمال نبرد دریایی در روز جاری نیز در خلیج‌فارس و اروندرود وجود دارد.
اطلاعیه 7
... در اجرای فرمان ریاست جمهوری و فرماندهی کل نیروهای مسلح مبنی‌بر احضار پرسنل وظیفه خدمت منقضی سال 1356، اعلام می‌گردد که کلیه پرسنل وظیفه‌ای که خدمت زیر پرچم خود را در سال 1356 در درجات افسری، درجه‌داری و سربازی به پایان رسانده‌اند، موظفند از روز سه‌شنبه59/7/1، با در دست داشتن کارت پایان خدمت و دو قطعه عکس (4 × 6) خود را به نزدیکترین هنگ یا گروهان یا پاسگاه ژاندارمری محل اقامت خود معرفی کنند...
اطلاعیه 8
...در ساعت یک بامداد روز 59/6/29، افراد مسلح غیرقانونی، شهر ارومیه و پادگان آن را با سلاح‌های سنگین و سبک زیر آتش قرار دادند که نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران به آتش آنان پاسخ دادند و ضمن وارد آوردن تلفات به نیروهای مهاجم، آتش مهاجمین را سد نمودند. در نتیجه‌ی این درگیری‌ها به چند ساختمان آسیب وارد شد و مخزن نفت شهر آتش گرفت.
در روز 59/6/29. در درگیری‌های سپاه پاسداران و ضدانقلابیون در گردنه صلوات‌آباد و محوردهکلان، تلفات قابل ملاحظه‌ای به ضدانقلابیون وارد گردید و از نیروهای پاسدار یک تن شهید و سه تن مجروح گردیدند. در روز 59/6/29، افراد مسلح غیرقانونی حزب دمکرات در آبادی تکاب با نیروهای مسلح خودی درگیر شدند که 10 نفر از ضدانقلابیون به هلاکت رسیدند. در این درگیری، ضد انقلابیون 11 نفر از اهالی آبادی‌های اطراف را به گروگان گرفتند.
در ساعت 17 روز 59/6/29، در یک درگیری بین نیروهای رزمنده و نیروهای عراقی در منطقه پاسگاه خیّن، پاسگاه و انبارمهمات عراق با آتش توپخانههای ارتش درهم کوبیده شد. در این درگیری تلفات و خسارات فراوانی به دشمن وارد شد. از نیروهای خودی دو تن شهید و یک نفر مجروح شدند و قسمتی از پاسگاه خیّن ایران دچار حریق گردید. در ساعت نیم‌بامداد روز 59/6/29، نیروهای ارتش عراق مناطق اطراف هنگ ژاندارمری قصرشیرین را زیر آتش قرار دادند که با آتش نیروهای ارتش جمهوری اسلامی ایران مواجه گردیدند.
در ساعت 17 روز 59/6/29، یک فروند ناوچه عراقی در محل تلاقی اروندرود و نهر خیّن به وسیله آتش نارنجک‌انداز و آرپی‌جی 7 ارتش جمهوری اسلامی ایران هدف قرار گرفت و به کلی منهدم و غرق شد. طی درگیری‌های دریایی در این روز یک فروند کشتی عراقی و دو فروند ناوچه موشک‌انداز و یک فروند ناوچه گارد ساحلی عراق به گل نشسته است. بر اثر آتش نیروهای عراقی قسمتی از ساختمان اداره بندر و کشتیرانی و ترمینال نظامی خرمشهر آسیب دید. در این درگیری 15 نفرمجروح شدند. همچنین یک کشتی تجارتی ایران زیر آتش نیروهای عراقی قرار گرفت که به قسمتی از کشتی آسیب وارد شده است. یک فروند قایق ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران نیز غرق و چند نفر از پرسنل مجروح گردیده‌اند. در این روز ارتش عراق دو ناوچه موشک‌انداز و دو ناوچه‌ی توپدار در دهانه فاو مستقر کرد.
در روز 59/6/28، یک فروند کشتی روسی حامل خودروهای نظامی و جنگ‌افزار، از طریق اروند به سمت بصره در حرکت بوده است. در ساعت 10/45 شب گذشته، کلیه چراغ‌های شهر بصره و شعله‌های نفت پالایشگاه بصره خاموش گردید. با این که دولت عراق اعلام کرده کلیه کشتی‌ها در داخل اروندرود باید با پرچم عراق حرکت کنند، کشتی‌های ایران و نیز کشتی‌هایی که به سوی بنادر ایران در حرکتند، کماکان پرچم ایران را حمل می‌کنند.
روز 59/6/29 سه فروند کشتی لایروبی و دو فروند کشتی خارجی با پرچم ایران از کانال خارج و وارد خلیج‌فارس شدند. به قسمت فرماندهی دو کشتی خارجی که با پرچم ایران عبورمی‌کردند، ارتش عراق تیراندازی کرده است. در حال حاضر نبرد سنگینی در طول کانال اروندرود از دهانه تا خرمشهر و نیز در مرزهای خشکی استان خوزستان با توپخانه و تانک و موشک و انواع جنگ‌افزارهای سنگین ادامه دارد. دامنه‌ی این تیراندازی به ترمینال خرمشهر و فرودگاه آبادان نیز کشیده است. تمام ساحل عراق در طول کانال اروندرود زیر آتش سنگین توپخانه‌ها و جنگ‌افزارهای نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار دارد. در طول روز گذشته تیراندازی با توپخانه و سایر سلاح‌های سنگین بین نیروهای زمینی و دریایی و ژاندارمری جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران در اروندرود با ارتش عراق ادامه داشته که این امر تلفات و ضایعاتی به جای گذاشته است. یک کشتی لایروبی عراقی مورد اصابت قرار گرفته، کنار اروندرودغرق شد. یک ناوچه موشک‌انداز عراقی به نام اوزا به وزن 200 تن که مسلح به چهار موشک و 2 تیربار بود، در محل تلاقی اروندرود و خلیج‌فارس مورد اصابت جنگ‌افزارهای ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و غرق گردید. تانک و ذخیره نفت شماره 512 پالایشگاه آبادان در اثر اصابت گلوله توپخانه مشتعل شد و بلافاصله آتش مهار گردید.
ترمینال خرمشهر و تأسیسات دریایی خرمشهر و فرودگاه آبادان و قسمتی از شهر آبادان و کلیه سواحل نزدیک اروندرود و اروند کنار در تمام روز گذشته زیر آتش توپخانه عراق قرار داشت که آسیب قابل ملاحظه‌ای وارد نشده است. کلیه‌ی تأسیسات نظامی و پاسگاه‌های ارتش عراق در ساحل اروندرود زیر آتش توپخانه ارتش جمهوری اسلامی ایران قرار داشت که دو پاسگاه عراقی منهدم شد و به سایر تأسیسات آسیب قابل ملاحظه‌ای وارد گردید. دو قایق کوچک موتوری ایران که در داخل اروندرود متوقف بود، در اثر تیراندازی ارتش عراق غرق شدند.
اطلاعیه 9 ...
در عملیات پاکسازی شهر مهاباد، به وسیله ارتش و ژاندارمری و سپاه پاسداران که هنوز ادامه دارد، درگیری‌های پراکنده‌ای در نقاط مختلف شهر ایجاد گردیده و در چند نقطه آتش‌سوزی رخ داده که بلافاصله خاموش شده است. در درگیری‌های مهاباد، تعدادی از ضدانقلابیون کشته و زخمی شده‌اند. پنج‌نفر از رزمندگان در 29 شهریور به شهادت رسیده‌اند و تعدادی نیز مجروح گردیده‌اند. در روز 30شهریور، حمله مهاجمین به پاسگاه جبرائیل‌آباد اشنویه دفع گردید. از بامداد روز سی‌ام شهریور، نبرد در مناطق مرزی کرمانشاه و ایلام، در پاسگاه‌های نفت‌شهر، گمرک‌نو، سه‌پتان، سومار، کانی‌شیخ، خسروی و ولدکشته آغاز و تا ساعت 22 به شدت ادامه داشت. همچنین نبرد در مرزهای ایران و عراق در استان خوزستان و مرزهای آبی اروندرود و مرز آبی‌نهرخیّن به شدت ادامه داشت.
نیروهای عراقی حداکثر فشار آتش هوائی و توپخانه و تانک‌های خود را در منطقه مرزی پاسگاه فکه ایران قرار داده بودند که با مقاومت سرسختانه نیروهای ارتش، ژاندارمری و سپاه پاسداران روبرو شدند و در پایان روز مجبور به عقب‌نشینی گردیدند.
خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران
منتشره در روز 59/6/31
اطلاعیه 10
... ظرف روز جاری نبرد همچنان در هوا و زمین و دریا ادامه دارد. اغلب هدف‌های نظامی عراق در مناطق مرزی زیر آتش توپخانه و آتش هوایی و آتش تانک‌های جمهوری اسلامی ایران قرار داشته و به یگان‌ها و تأسیسات نظامی عراق تلفات و ضایعات سنگینی وارد آمد. در نتیجه درگیری‌های نیروی دریایی ارتش، چهار فروند ناوچه موشک‌انداز عراق در 15 مایلی بوشهر غرق شدند.
اطلاعیه 14
.... اکنون تنگه هرمز و سواحل شمالی خلیج‌فارس در کنترل ارتش می‌باشد. نیروی هوایی ارتش تامین نسبی آسمان ایران را برقرار کرده است و نبرد در زمین و هوا و دریا ادامه دارد.
اطلاعیه 16
... برابر اعلام استانداری ایلام تاکنون 6 فروند هواپیمای میگ متجاوز عراقی با آتشبارهای ارتش در استان ایلام سقوط کرده است. جنازه‌های خلبانان عراقی در حال انتقال به شهر ایلام هستند.
اطلاعیه 17
... با توجه به تجاوزات عراق، به این وسیله کلیه مرزهای آبی نزدیک سواحل ایران منطقه جنگی اعلام می‌گردد. ایران اجازه حمل کالا به بنادر عراقی را به هیچ کشتی تجارتی نخواهد داد و نیز برای امنیت کشتیرانی در خلیج‌فارس اعلام می‌کند مسیر تعیین شده را رعایت فرمایند.
اطلاعیه 20
... طبق گزارش‌های واصله، تلفات و ضایعات ارتش عراق تا ساعت 23 روز 59/6/31 (که موردتائید ستاد مشترک ارتش است)، چنین است: هواپیمای میگ سرنگون شده عراقی 11 فروند، ناوچه موشک‌انداز غرق شده 4 فروند؛ ضمناً براثر آتش شدید توپخانههای ارتش، تاسیسات و کارخانه تولیدگاز فاو منهدم شد و پایگاه‌های هوایی شعیبه، کوت و تاسیسات نفتی واسلیه، قرارگاه گردان تیپ 20در مناطق سیبه و سیمان با آتش نیروی هوایی ارتش منهدم گردیده است. درگیری در مناطق مرزی خوزستان به شدت ادامه دارد.
خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق رادیو صوت الجماهیر 59/6/31: بنا به شرایط حساس کنونی و توضیح بیانیه شورای فرماندهی انقلاب عراق که طی آن تاکید شد مقامات ارتجاعی ایران همچنان علیه هدف‌های حیاتی نظامی و غیرنظامی عراق به نیروهای خود دستور حمله می‌دهند، برای همین نیروی هوائی عراق امروز دست به حملات متقابل علیه پایگاه‌ها و فرودگاه‌های نظامی در اعماق خاک ایران زده، تلفات بسیار سنگینی به هدف‌های نظامی و افراد ارتش دشمن وارد آورده که جریان آن به شرح زیر است:
1 پایگاه هوائی مهرآباد در نزدیکی تهران
2 پایگاه هوائی و غیرهوائی شیراز
3 پایگاه نظامی بوشهر
4 فرودگاه دزفول
5 پایگاه نظامی شاهرخی در همدان
6 پایگاه نظامی خاتمی در اصفهان
7 فرودگاه نظامی تبریز
8 فرودگاه نظامی آغاجاری
9 فرودگاه نظامی وابسته به فرماندهی کرمانشاه
10 فرودگاه اهواز در عربستان
از سوی دیگر موشک‌های زمین به زمین عراق تمام هدف‌های مورد نظر را دقیقاً منهدم ساخته، انبارهای مهمات و آذوقه ارتش را در دزفول به کلی نابود ساختند. تلفات و خسارات وارده به نیروهای عراق به شرح زیر است:
1 یک فروند هواپیمای بمب‌افکن که به علت نقص فنی در داخل خاک ایران سقوط کرد...
2 یک فروند هواپیمای جنگی که به وسیله ایران مورد هدف قرار گرفت، ولی خلبان آن توانست آن را به خاک عراق باز گرداند....
فرماندهی کل نیروهای مسلح عراق
رادیو صوت الجماهیر 1359/6/31: سخنگوی نظامی وزارت دفاع، بامداد امروز 22سپتامبر 1980، اظهار داشت: دشمن ایرانی به فعالیت خصمانه خود علیه مواضع و پاسگاه‌ها و کشتی‌های تجاری که از شط العرب عبور می‌کنند و نیز شهرهای مرزی پر جمعیت ما، ادامه داد.
در ساعت 17 دیروز 1980/9/21، توپخانه ایرانی شهر مندلی را گلوله‌باران کرد. در ساعت 17/40 همین روز هواپیمای دشمن مجدداً شهر را بمباران کردند. توپخانه ما منافع آتش دشمن و شهر سومار را گلوله‌باران کرد. سلاح‌های ضدهوائی ما به هواپیماهای دشمن پاسخ دادند و آنها را مجبور به فرار کردند. در ساعت 19/30 روز گذشته، توپخانه دشمن شهر خانقین را گلوله‌باران کرد. توپخانه ما به منابع آتش پاسخ داده و شهر قصرشیرین ایران را گلوله‌باران کرد. دشمن مجوسی را بار دیگر ازحمله به هدف‌های غیرنظامی برحذر می‌داریم. در ساعت 22 دیروز، توپخانه دشمن پاسگاه الحسینی در منطقه خانقین را گلوله‌باران کرد و نیروهای ما به منابع آتش پاسخ دادند و آنها را ساکت نمودند. درساعت 23 توپخانه ایرانی پاسگاه معاونیه (موسی‌الکاظم) در منطقه خانقین را گلوله‌باران کرد، نیروهای ما پاسخ دادند و آنها را ساکت کردند.
در ساعت 6 امروز 1980/9/22، توپخانه دشمن مواضع ما را در منطقه بدره گلوله‌باران کرد.نیروهای ما به شدت پاسخ دادند... در ساعت 9 امروز نیروهای دشمن حمله خود را به پاسگاه‌های ما در شط العرب آغاز کردند که نیروهای ما به شدت پاسخ دادند خسارت وارده به دشمن عبارتند از: منهدم ساختن یک اتومبیل حامل مهمات در ساعت 9/10 امروز. نیروهای دشمن منطقه الشیب در استان میسان را گلوله‌باران کردند. نیروهای ما پاسخ دادند.
در ساعت 9/55 امروز 1980/9/22 در منطقه خسروآباد کشتی ژاپنی کامیلیا هنگام عبور از شط العرب مورد اصابت گلوله‌های ایرانی قرار گرفت و خسارت‌هایی به برج کشتی وارد و یکی از خدمه‌های آن مجروح شد که نیروهای ما پاسخ دادند. کشتی مزبور که حامل پرچم عراق بود، راه خود را به سوی بصره ادامه داد. در ساعت 10/55، کشتی ژاپنی سلورکرین حامل پرچم عراق هنگام عبوراز شط العرب مورد اصابت آتش دشمن قرار گرفت. نیروهای ما پاسخ دادند. کشتی مزبور به راه خودادامه داد. در ساعت 11، کشتی یونانی ادنه، حامل پرچم عراق که از بصره به سوی دریا حرکت می‌کرد. مورد اصابت آتش دشمن از منطقه ایرانی خسروآباد قرار گرفت. نیروهای ما پاسخ دادند. این کشتی به راه خود ادامه داد. در ساعت 11/10، یک کشتی از لیبریا که حامل پرچم عراق بود و به سوی بصره حرکت می‌کرد، مورد اصابت آتش دشمن از منطقه آبادان قرار گرفت. نیروهای ما پاسخ دادند و کشتی به راه خود ادامه داد.
ارزیابی نیروهای مسلح
خبرگزاری رویتر: به گزارش موسسه مطالعات استراتژیک لندن، عراق یک اسکادران مرکب از 12 هواپیمای بمب‌افکن، تی‌یو 22، ساخت شوروی و یک اسکادران مرکز از 10 بمب‌افکن سبک ایلوشین 28 اس در اختیار دارد. به گزارش صنایع دفاعی غرب، ایران 455 هواپیمای جنگنده در اختیار دارد، در حالی که تعداد هواپیماهای جنگنده عراق 332 فروند است.
رادیو امریکا: به گفته کارشناسان نظامی تعداد نفرات نیروهای ایران تنها بر روی کاغذ از نیروهای عراق بیشتر و تجهیزاتش مجهزتر است. این امر را نباید دلیل برتری نظامی ایران دانست. کارشناسان دفاعی اعتقاد دارند که این امر از تصفیه و پاکسازی 60% قوای نظامی ایران از زمان برکناری رژیم پیشین تاکنون ناشی شده است. به علاوه هواپیماها و تانک‌های پیشرفته امریکایی که در اختیار ارتش ایران قراردارد، به علت نبودن لوازم یدکی که از تحریم اقتصادی امریکا ناشی شده است، شدیداً آسیب‌پذیراست.
به موجب اسناد رسمی دو کشور نزدیک به 250 هزار نفر تحت خدمت دارند که قدرت نفرات ارتش ایران به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته است. تعداد تانک‌های عراق که به 2850 دستگاه بالغ می‌گردد، 1985 دستگاه از تانک‌های ایران، بیشتر است. تجهیزات توپخانه ایران به یک هزار قبضه بالغ می‌گردد، حال آن که تعداد توپ عراقی‌ها از 800 قبضه تجاوز نمی‌کند. ایران 200 هلی‌کوپتر و عراق250 هلی‌کوپتر دارد.
جمهوری اسلامی ایران (اوضاع داخلی، مواضع...)
مواضع مسئولین
بیانات امام‌خمینی در آغاز سال تحصیلی جدید:.. ( خطاب به گروهک‌ها ) شما در یک همچوموقعی که ایران در این وضع واقع است و عراق رسماً اعلام جنگ کرده است به ایران.. در یک همچووقتی که ایران در حال جنگ است با آمریکا و این آلت دست آمریکا تجاوز کرده است به ایران، شما اگرچنانچه برای باز شدن مدارس اغتشاشی به پا کنید یا شایعه‌سازی کنید، معلوم می‌شود که شما عمال آمریکا و همدست صدام‌حسین خبیث هستید... گمان نکند ملت ما که دولت ایران و ارتش ایران عاجزاز این است که جواب به اینها ( عراقی‌ها ) بدهد. هر وقتی مقتضی بشود من پیامی به ملت خواهم داد و به صدام حسین و امثال او نشان خواهم داد که اینها، این اذناب آمریکا قابل ذکر نیستند.... ما عازم بر این هستیم، مصمم بر این هستیم که اگر چنانچه عراق حد خودش را نداند و تجاوز را تکرار کند، ما دستوربدهیم و ملت ما بسیج بشوند. ملت ما نباید خیال بکنند که جنگی شروع شده است و حالا فرض کنید که دست و پای خودمان را گم کنیم، نه. این حرف‌ها نیست. یک چیزی آوردند و یک بمبی اینجا انداختند و فرار کردند، رفتند... یک دزدی آمده سنگی انداخته و فرار کرده، رفته است... ارتش ایران و قوا ی مسلح ما، پاسدارهای عزیز ما قادر به این معنا هستند، لکن تا مساله جدی نشود، آنها جداً عمل نمی‌کنند. آن روزی که مساله جدی شد، به تمام اینها به طور جدا امر می‌کنم که عمل بکنند و عراق را سر جای خودشان بنشانند.... ارتش عراق باید بداند که این جنگ، جنگ با اسلام است به هوادار یکفر. و یک همچو جنگی برخلاف رضای خداست.... ما جرممان این است که با آمریکا مخالف هستیم. این جرمی که پیش صدام‌حسین بخشودنی نیست، این است که برخلاف آمریکاست. .... ملت عراق باید با تمام قوا کوشش کنند که این شخص فاسد را از بین ببرند و این جمعیتی که بر خلاف اسلام و برخلاف مصالح اسلام و قرآن دارند عمل می‌کنند را از بین ببرند... سربازهای ارتش عراق و صاحب منصب‌های ارتش عراق باید بدانند که جنگ با ایران، جنگ با اسلام است، جنگ با قرآن است، جنگ با رسول‌الله است و این از اعظم محرماتی است که خدای تبارک و تعالی نمی‌گذرد از او.
رئیس جمهور فرمانده کل قوا (بنی‌صدر):... ما از پیروزی انقلاب‌اسلامی ایران تا این لحظه هیچگاه خواهان درگیری نظامی با دولت بعث عراق نبودیم... اطلاعات ما از یک‌ماه و نیم پیش به این طرف واقعیت پیدا کرد و رژیم بعث تجاوز به مرزها را آغاز کرد... عراقی‌ها چند روز پیش توسط سفیر فلسطین گفته بودند که ما می‌خواهیم آنچه را قرارداد الجزیره به ما داده است باز پس بگیریم و هدف دیگری نداریم... امروز آنها به فرودگاه‌های ما حمله کردند به گمان این که ما غافلیم و آنها می‌توانند همان بلایی که ارتش موشه‌دایان و نیروهای هوایی اسرائیل به کمک سیا سر فرودگاه‌های مصر آورده، سر فرودگاه‌های ما بیاورد... روزی که من از سوی امام به فرماندهی نیروهای مسلح منصوب شدم، صبحت از بین رفتن ارتش جمهوری اسلامی بود و صدام به خود نوید می‌داد که نیروی هوایی ما دو سال طول می‌کشد تا نیروی هوایی بشود... در این مدت کوشش من این بود که ارتش هم انسجام بیاید هم روحیه اسلامی پیدا کند، و این روحیه در او تقویت بشود و نیرومند بشود برای دفاع از مرزها. امروز مردم ما می‌توانند شاهد فداکاری ارتش باشند... سپاه پاسداران، کمیته‌های ما دوش‌به دوش به عنوان بیانگران هیجان اسلامی انقلابی خواهند جنگید و این جنگ که به ما تحمیل شده است، باید سرنوشت رژیم تبهکاری را معلوم کند که از سوی دشمنان مامور شده به ما ضربه بزند.
رئیس‌جمهور:.. به دلیل جوّی که عده‌ای که کارشان تهمت و افترا و دروغ‌پراکنی است، به وجود آورده بودند، برای نظامیان اتخاذ تصمیم مشکل بود. به آنها گفتم حضور من در اینجا نه به دلیل علم من به امور نظامی که برای ایجاد اطمینان در شماست که تصمیمات قاطع بگیرید و به اجرا بگذارید. .... ما این واقعه را برای تداوم انقلاب به فال‌نیک می‌گیریم و چنان درسی به سرانگشتان ستم و استکبار جهانی می‌دهیم که اربابانشان نیز برای همیشه پشیمان گردند. ما به ملت مسلمان ایران اطمینان می‌دهیم که مرگ رژیم حاکم عراق فرا رسیده و این خداست که بدینوسیله می‌خواهد ملت ما را همراه با ملت عراق در افتخار سرنگونی صدام و رژیم نفرینی‌اش شریک گرداند... دولت جمهوری اسلامی ایران با یاری خدا و به پشتوانه خون شهیدان و ملت شهید‌پرور مسلمان، این دست تجاوزگر را از کتف قطع خواهد کرد.
نماینده امام در ارتش (حجت‌الاسلام خامنه‌ای):... دولت دست نشانده و مزدور عراق تجاوزهوایی را به حریم جمهوری اسلامی ایران آغاز کرد و به چند پایگاه هوایی حمله نموده است. ما تاکنون نخواسته بودیم حمله کنیم، امّا ارتش جمهوری اسلامی تجاوز این بعثی‌های دست‌نشانده را تحمل نمی‌کند و درس تلخی به صدام خواهد داد. مردم عزیز ما... به پادگان‌های نظامی نزدیک نشوند و در انتظار لحظه انجام مسئولیت همگانی که از سوی رهبر عظیم‌الشان محول خواهد شد، باشند.
رئیس مجلس شورای اسلامی ( حجت‌الاسلام هاشمی رفسنجانی ):... من این جنگ را بخشی از یک توطئه بزرگ می‌دانم که ساده نیست و یک بخشی از این توطئه بزرگ بر عهده‌ی عراق گذاشته شده است... از صدور انقلاب برداشت نادرستی می‌شود. هیچ‌وقت نظر امام یا دیگران این نبوده که ما با جنگ و دعوا می‌خواهیم انقلابمان را صادر کنیم. انقلاب ما یک انقلاب فکری و مکتبی است. ما باید فکر و مکتبمان را تبلیغ کنیم و از این که فکر ما برای دولت یک کشور دیگری ایجاد مزاحمت کند ابایی نداریم.
مواضع و اقدامات ضدانقلاب
رادیو صدای آزاد (سلطنت‌طلب):... فشرهای به جان آمده ایران خشم و انزجا خود را از رژیم... در چارچوب اعتصاب عظیم 10 میلیونی مدارس دلاورانه منعکس خواهند کرد. این فریاد باید در تاریخ ایران طنین اندازد و راه قیام ملی را هموار کند.
حزب توده: کمیته مرکزی حزب توده ایران، طی انتشار بیانیه‌ای از اعضای خود خواست تا آمادگی خود را برای دفاع از انقلاب و جمهوری اسلامی در برابر تجاوز نظامی رژیم مزدور بعثی عراق و توطئه براندازی آمریکا به نهادهای انقلابی اعلام کنند. در این بیانیه آمده است: اینک که رژیم مزدور بعثی عراق در چارچوب توطئه براندازی امپریالیسم آمریکا، تجاوز همگانی خود را علیه میهن ما آغاز کرده است، ما برای خود وظیفه‌ای مقدس‌تر از دفاع از انقلاب و جمهوری اسلامی ایران نمی‌شناسیم.
عراق ( اوضاع داخلی، مواضع و... )
مواضع مسئولین
اطلاعیه شورای فرماندهی انقلاب عراق... بعد از این که نیروهای مسلح ما سرزمین‌های اشغال شده‌ی ما را که در مرزهای شرق عراق قرار گرفته آزاد کردند و بعد از این که کنترل شط العرب به دست نیروهای عراق افتاد، نیروهای ایران سیر کشتی‌ها را در شط العرب و انتهای آن متوقف کردند و سیر کشتی‌ها را در خلیج‌فارس فلج ساختند و حملات وسیعی را علیه ارتش عراق انجام دادند، و بسیج ملی اعلام کردند و فضای هوایی ایران را بستند که نشانگر این است که اینها دایره نبرد را گسترده کردند و خواستار نبرد کامل هستند. برای همین شورای فرماندهی انقلاب عراق به نیروهای نظامی دستور اکید داد تا ضربه مهلکی بر اهداف غیرنظامی ایران وارد سازند تا توطئه را خنثی کنند... ما از سرزمین‌های اشغالی ایران بیرون خواهیم رفت، ولی اگر تاکتیک نظامی و امنیت ارتش خودمان اقتضاء نماید که در این سرزمین‌ها باشیم، آن را تحت اشغال خود قرار خواهیم داد و به محض این که ایران به حق مالکیت عراق بر سرزمین‌های خودی اعتراف نماید، از این سرزمین‌ها خارج خواهیم شد.
صدام: حمله هواپیماهای عراق در مقابل حمله هواپیمای ایران بوده است. اگر ایران به محله‌های سکونت مردم حمله نکند، ما هم به آنها حمله نخواهیم کرد. اگر ایران سیادت ما را بر مرزهای خودمان به رسمیت بشناسد، ما دست از جنگ برمی‌داریم و چاه‌های نفت را تحویل می‌دهیم.
خبرگزاری عراق:... عراق مصمم است سرزمین‌هایی را که توسط ایران غصب شده، باز یابد.
اقدامات دیپلماتیک
... سعدون حمادی وزیر امور خارجه عراق روز 59/6/31، در مورد زیر پا گذاشتن موافقتنامه 1975 الجزایر، پیام‌هایی برای کورت والدهایم دبیرکل سازمان‌ملل، شاذلی قلیبی دبیر اول جبهه عرب، فیدل کاسترو رئیس جمهور کوبا، مسئولین کنفرانس اسلامی، سازمان اتحادیه افریقا، سازمان کشورهای آمریکایی، آسه آن و رئیس بازار مشترک فرستاد.
خبرگزاری عراق: مذاکرات هیأت اعزامی عراق با مأموران بلند‌پایه شوروی در مورد اوضاع منطقه و مسائل بین‌المللی در مسکو آغاز شد.
روزنامه فیگارو: بغداد کوشش می‌کند به مسکو نزدیک شود که این امر توازن قوا را به نفع شوروی در خاورمیانه به هم می‌زند.
در دیدار دو روزه وزیر خارجه قطر از بغداد، آخرین تحولات مرزی ایران و عراق و مسأله تشکیل کنفرانس سران عرب با سعدون حمادی، همتای عراقی او، بررسی شد.
مواضع و اقدامات گروه‌ها و سازمان‌های عراقی
حزب دمکرات کردستان عراق: حزب دمکرات کردستان عراق از لغو قرارداد 1975 الجزایر میان ایران و عراق حمایت کرد. اعلام کرد آماده است امکانات خود را برای بازپس‌گیری سرزمین‌های ملی عراق و حفظ حقوق قانونی این کشور در اختیار مقامات عراق قرار دهد.
حزب دعوه اسلامی: طی انتشار بیانیه‌ای خطاب به ارتش عراق، از آنها خواست به کشور ایران فرار کنند و فرماندهان گمراه و کینه‌توز خود را بکشند و پیام رهبر خود، خمینی بزرگ را اجابت کنند.
مواضع و اقدامات کشورها ماسکی، وزیر خارجه امریکا اعلام کرد: درگیری ایران و عراق در دستور ملاقات وی با آندره گرومیکو وزیر خارجه شوروی قرار دارد.
هارولد براون، وزیر دفاع امریکا: زد و خوردها در مرز ایران و عراق برای کشورهای منطقه و صلح جهانی خطرناک است، هرچند هنوز به یک جنگ بزرگ بدل نشده است.
ماسکی، وزیر خارجه امریکا در مجمع عمومی سازمان‌ملل: ثبات خلیج (فارس) به ایرانی متحد و قوی و مستقل که در صلح با همسایگانش به سربرد، بستگی دارد. وی با اشاره به 324 روزاسارت گروگان‌های امریکایی در ایران، از نمایندگان کشورها تقاضا کرد از ایران بخواهند گروگان‌ها را آزاد کند.
روزنامه پراودا، ارگان رسمی حزب کمونیست شوروی: امریکا به عنوان بخشی از اقدام جهانی برای ایجاد منطقه تحت سلطه خود، ایران را در مقابل عراق قرار داده است.
رادیو امریکا: کشورهای حوزه خلیج‌فارس برای آن که احتمال میانجی‌گری میان ایران و عراق را از دست ندهند، تصمیم گرفته‌اند پیش از هرگونه موضع‌گیری در برابر ایران و عراق صبر کنند. روزنامه الوطن چاپ کویت: کشورهای عرب خلیج‌فارس به کشتی‌های نیروی دریائی عراق اجازه دادند برای دفاع از خود وارد آب‌های این کشورها شوند.
سازمان جهانی اخوان المسلمین: هرگونه تجاوز علیه ایران و انقلاب ایران به مثابه تجاوز علیه اسلام است و برهمه مسلمان‌ها واجب است برای دفاع از انقلاب مقدس اسلام به پا خیزند. این سازمان در پیام خود از نیروهای مسلح عراق خواست سلاح‌های خود را به سوی اسرائیل و حزب بعث نشانه بگیرند.
تحلیل‌ها و تفسیرها
روزنامه کریستین ساینس مانیتور: هدف اصلی عراق بازپس‌گیری امتیازاتی است که مجبور شده در زمان شاه به ایران بدهد. امّا هدف بزرگ‌تر عراق تبدیل شدن به مرکز قدرت برتر در خاورمیانه عربی است. برای تحقیق این امر عراق می‌خواهد قدرت ایران را در خلیج‌فارس از میان ببرد و خود جانشین آن شود. همچنین قصد دارد تبلیغات ایران را برای سرنگونی رژیم عراق در میان شیعیان عراق خنثی کند. عراق در سال 1975، مجبور شد در برابر نیرومندی ایران حالت تدافعی بگیرد و امتیازاتی همچون نیمی از مالکیت آبراه شط العرب را به ایران واگذار کند، امّا اکنون که عراق در موضع قدرت است و ایران در موضع دفاعی، عراق می‌خواهد حاکمیت خود را بر خلیج‌فارس برقرار سازد، برای همین نمی‌تواند تحمل کند نیمی از اختیار آبراهی که بندر عمده‌اش، بصره در آن است، دست دشمن باشد.
رادیو آمریکا: نیویورک تایمز: نیروهای مسلح ایران در اثر اعدام‌ها، تصفیه‌ها، اخراج‌ها و استعفاها و فرار نفرات، بسیار ناتوان شده و درگیری با کردها روحیه آنها را ضعیف کرده است. به علاوه دریافت نکردن لوازم یدکی و قطعات هواپیما و هلی‌کوپتر و نبود کارشناسان و افراد فنی نیز بنیه دفاعی ارتش را از بین برده است. روزنامه واشنگتن پست: پس از حمله نظامی ماه آوریل (پنجم اردیبهشت ماه) آمریکا علیه ایران،شوروی به آمریکا اخطار کرد که اگر علیه ایران دست به عملیات نظامی بزند، آنها ساکت نخواهند نشست. از سوی دیگر شوروی به متحدین پیمان ورشو اخطار کرده که برای مصاف نظامی در ایران آمادگی داشته باشند... آژانس امنیت ملی آمریکا اعلام کرد در حال حاضر روس‌ها دست‌کم 23 لشکر برای حمله به ایران در نزدیکی مرز متمرکز ساخته‌اند. رادیو اسراییل: روزنامه دیلی اکسپرس چاپ لندن نوشت: به هم خوردن توازن قوا در خاورمیانه موجب شد عراق از فرصت استفاده کرده، قرارداد الجزایر را باطل سازد و از انزوای سیاسی ایران و ضعف ارتش آن برای جبران حقارت گذشته استفاده نماید.
رادیو اسراییل: عراق به چند دلیل زمان حاضر را برای تجاوز خود انتخاب کرده است. یکی ضعف ارتش ایران در اثر تیرباران و اعدام غالب سران و این که از یک فرماندهی مورد قبول محروم است. عده زیادی از ارتشی‌ها ایران را ترک کرده‌اند. فرماندهان امروز ارتش ایران اختیارات کافی ندارند و از تجربه فرماندهی بی‌بهره‌اند. سپاه نیز بدون تجربه‌ی نظامی است و با ارتش هماهنگی ندارند و مانعی در مقابل عملیات ارتش به حساب می‌آید. 90 درصد تجهیزات و هواپیماهای جنگی ایران از کار افتاده‌اند. رادارها کار نمی‌کنند و متخصصانی برای راه‌اندازی آنها وجود ندارند. عراق موقعیت فعلی را انتخاب کرده تا شاید خوزستان را ضمیمه خود کند، تسلط کامل بر شط العرب را به دست آورد و بر جزایر تنب بزرگ و کوچک ابوموسی مسلط شده، بر تنگه هرمز شاهرگ حیاتی خلیج‌فارس حاکم گردد.